Onderzoek toont aan: leerlingen sociaal en gefocust door afspraak over mobiele telefoons

Uit een onderzoek onder bijna 600 middelbare scholen blijkt dat het weren van smartphones uit de klas leidt tot socialer gedrag tussen leerlingen en een betere concentratie tijdens lessen. Deze maatregel is sinds januari 2024 van kracht in het voortgezet onderwijs en zal na de zomervakantie ook gelden voor het primair en gespecialiseerd onderwijs.

Alle deelnemende middelbare scholen hebben maatregelen genomen om mobiele telefoons uit de klas te weren, zo blijkt uit het onderzoek. Sommige scholen hadden dit al geregeld voordat de landelijke afspraak van kracht werd. Voor andere scholen diende de landelijke afspraak als stimulans om actie te ondernemen. Scholen geven aan dat de afspraak hen heeft geholpen om hierover in gesprek te gaan met ouders, leerlingen en personeel.

Staatssecretaris Paul zegt: “Deze afspraak blijkt zeer effectief te zijn. Uit het onderzoek blijkt dat leerlingen en leraren zich snel hebben aangepast. Leerlingen communiceren meer met elkaar, volgen de lessen beter en leren meer. Scholen geven aan dat ze goed uit de voeten kunnen met dit beleid en geen extra hulp of ondersteuning nodig hebben. Ook basisscholen en scholen in het gespecialiseerd onderwijs niet, waar de afspraak na de zomervakantie van kracht wordt. Ik ben verheugd dat deze maatregel zo positief uitpakt, dankzij de inzet van leraren, schoolleiders en andere onderwijsprofessionals.”

Na de zomervakantie zal de afspraak ook gelden voor het primair en gespecialiseerd onderwijs. In het onderzoek is aan 494 basisscholen en 317 (v)so-scholen gevraagd hoe zij hier tegenaan kijken. Meer dan 70% van deze scholen geeft aan al een vergelijkbaar telefoonbeleid te hebben. Op de meeste scholen moeten leerlingen bij binnenkomst hun telefoon inleveren. Een klein percentage basisscholen hanteert een strenger beleid waarbij ook op het schoolplein geen mobiele telefoons zijn toegestaan.

Scholen in het primair en gespecialiseerd onderwijs ervaren minder afleiding door mobiele telefoons dan in het voortgezet onderwijs. Slechts een klein percentage leerlingen neemt een mobiele telefoon mee naar school. Hierdoor verwachten deze scholen ook minder ingrijpende veranderingen dan in het voortgezet onderwijs. Desondanks zijn bijna alle scholen die nog geen duidelijke afspraken hebben gemaakt over mobiele telefoons van plan dit alsnog te doen.

De afspraak houdt in dat mobiele telefoons alleen gebruikt mogen worden als ze nodig zijn voor de lesinhoud, bijvoorbeeld tijdens mediawijze lessen, of als leerlingen er afhankelijk van zijn om medische redenen of vanwege een beperking.

Het ministerie zal de effecten van de afspraak blijven volgen. In de zomer van 2025 zal samen met alle betrokken partijen voor het basis-, voortgezet en gespecialiseerd onderwijs worden bekeken of er aanvullende maatregelen nodig zijn, zoals een wettelijk verbod.