In 2024 vieren we de 100-jarige voltooiing van de Amsteldiepdijk. Deze was de eerste stap in het omvormen van de gevaarlijke Zuiderzee tot het IJsselmeer.
Ondanks allerlei tegenslagen is de 2,5 km lange Amsteldiepdijk – vaak de Korte Afsluitdijk genoemd – in 1924 gereed gekomen.
De eerste plannen en Lelys leiderschap
De eerste ideeën voor drainage en afsluiting kwamen van ingenieur Hendrik Stevin in 1667. Maar het was pas in de late 19e eeuw toen de technologische ontwikkeling genoeg was om het project te overwegen. Cornelis Lely was de drijvende kracht achter de plannen die in de Zuiderzeevereniging werden besproken. Toen Lely in 1913 minister werd, kreeg het project meer aandacht.
Keileem als oplossing
Bij het starten van de bouw bleek zand niet geschikt voor het dijklichaam. Een visser wees op de merakels harde klei, wat leidde tot de ontdekking van keileem. Dit materiaal, overgebleven uit de ijstijd, is zeer sterk en waterdicht. Het verbruik vergde echter nieuwe technieken vanwege zijn hardheid.
Vallen en opstaan
Ondanks eerder succes leverde de bouw op het Balgzand dramatische verzakkingen op. Voor de ingenieurs was deze gebeurtenis erg emotioneel. Dit probleem leidde tot een uniek natuurgebied genaamd De Verzakking, waarin zoutminnende planten gedijen.
Erfenis en les
De Amsteldiepdijk was een belangrijke leerervaring voor de aanleg van de Afsluitdijk. Het markeert het begin van de ontwikkeling van Nederland in watermanagement en het omtoveren van de Zuiderzee tot het veilige IJsselmeer.