Jaarlijkse investering van 200 miljoen voor herstel rechtsstaat en bestuur
Veel Nederlanders maken zich zorgen over hun financiële situatie, huisvesting en toegang tot zorg. De overheid is er onvoldoende in geslaagd om deze zorgen weg te nemen. Verandering in bestuur en herstel van de rechtsstaat zijn essentieel om deze problemen aan te pakken. Daarom lanceert het kabinet een agenda voor vernieuwing en herijking van de democratie, herstel van de rechtsstaat en bestuur en controle daarop. Jaarlijks is hiervoor 200 miljoen euro beschikbaar.
De Grondwet en grondrechten staan centraal in deze agenda. Het kabinet werkt aan constitutionele toetsing en de oprichting van een constitutioneel hof. Wetten zullen in de toekomst getoetst worden aan de Grondwet. De basis voor de benodigde grondwetsherziening wordt dit jaar gelegd, met het wetsvoorstel gepland voor 2025. Daarnaast wordt een wetsvoorstel voor een nieuw kiesstelsel voor de Tweede Kamer ingediend om de band tussen kiezers en gekozenen te versterken. Ook wordt gestreefd naar een bekwaam en dienstbaar bestuur, dat de menselijke maat hanteert en luistert naar burgers. Jaarlijks wordt gerapporteerd over knelpunten en oplossingen. De rijksoverheid wordt toekomstbestendig gemaakt door een verantwoorde reductie van Rijksambtenaren en externe inhuur, met vereenvoudiging van procedures en verplichtingen.
Digitale zelfredzaamheid
Goed bestuur en betrouwbare digitale dienstverlening vereisen nauwere samenwerking tussen Rijksoverheid, gemeenten, provincies en waterschappen, met digitaal vaardige ambtenaren.
Burgers en bedrijven hebben recht op duidelijke overheidsdiensten. Dit vereist veilige systemen, juiste gegevensuitwisseling en slimme inzet van technologie zoals cloud en AI, met behoud van publieke waarden.
80 miljoen voor versterking economie Caribische eilanden
De samenwerking in het Koninkrijk is gericht op het versterken van de zelfredzaamheid van de zes Caribische eilanden. Bonaire, Saba en Sint Eustatius, als onderdeel van Nederland, moeten hier gelijkwaardig aan kunnen bijdragen. Om het economisch fundament van de eilanden te verstevigen en zelfredzaamheid te vergroten, reserveert het kabinet 80 miljoen voor drie projecten in 2025: de bouw van een nieuwe haven op Saba, infrastructuurverbeteringen op Bonaire en het versterken van voedselzekerheid op alle zes eilanden.
Voor de nieuwe haven op Saba is in 2025 en 2026 in totaal 40 miljoen euro beschikbaar gesteld. Voor verbeteringen aan het wegennetwerk op Bonaire wordt 16 miljoen euro vrijgemaakt. Beide projecten dragen bij aan economische zelfredzaamheid en stimuleren het toerisme. Om de afhankelijkheid van voedselimport te verminderen, wordt 24 miljoen euro geïnvesteerd in projecten voor vergroting van de voedselzekerheid.
Naast genoemde projecten, richt het kabinet zich op solide overheidsfinanciën en goed bestuur, als duurzame bijdrage aan economische zelfredzaamheid. De Tijdelijke Werkorganisatie ondersteunt de Landen tot en met 2027 met financiën, overheid, dienstverlening, ontwikkeling en onderwijs. In 2025 gaat het om 30 miljoen euro. Investeringen in detentie, grenstoezicht en criminaliteitsbestrijding op Aruba, Curaçao en Sint Maarten belopen in 2025 in totaal 70 miljoen euro om veiligheid en rechtsstaat te waarborgen.
Beloftes Groningen wettelijk vastgelegd
Alle gereserveerde middelen voor Groningen en Noord-Drenthe blijven beschikbaar. Schadeherstel en woningversterking worden voortgezet en vastgelegd in de Groningenwet. Jaarlijks wordt verantwoording afgelegd over de voortgang en resultaten, waarbij aanvullende maatregelen genomen worden indien nodig. In 2025 is ruim 2,8 miljard euro beschikbaar voor een veilig Groningen met toekomstperspectief.