Veel mensen weten nog niet veel over het slavernijverleden. Uit onderzoek blijkt dat slechts 24% van de ondervraagden denkt dat ze er goed over geïnformeerd zijn (0-meting Herdenkingsjaar Slavernijverleden). Aan het einde van 2023 vroegen nazaten van mensen die slachtoffer waren van het slavernijverleden duidelijk aan de Rijksoverheid om openlijk te praten over wat er is gebeurd en hoe dit verleden nog steeds impact heeft op de samenleving. Daarom is de gespreksstarter ontwikkeld als onderdeel van het Programma Slavernijverleden en als uitvoering van de stappen die zijn genomen na de excuses van de overheid (de ‘komma’).
Verbinding tussen nu en toen
‘Wie zijn wij’ toont portretten van mensen die op een bepaalde manier verbonden zijn met het slavernijverleden: voetballer Edgar Davids, oud-politicus Sylvana Simons, artiest Typhoon, podcastmaker Maartje Duin, antropoloog Gloria Wekker en Koning Willem-Alexander. Ook historische figuren maken deel uit van de gespreksstarter: verzetsstrijder One-Tété Lohkay, politicus Cornelis van Heukelom, koopman/bestuurder Jan Pieterszoon Coen en schrijver/verzetsstrijder Anton de Kom.
De gespreksstarter is gemaakt door een kunstenaar en is een imposante opstelling waarmee het gesprek op een respectvolle manier begint.
In ‘Wie zijn wij’ onderzoeken deelnemers hun eigen kijk en die van anderen op deze mensen, begeleid door een gespreksleider. Ze ontdekken hoe het slavernijverleden nog steeds invloed heeft op de hedendaagse samenleving. Ze beantwoorden vragen als ‘Hebben we deze persoon eerlijk behandeld?’ of ‘Is deze persoon een held?’ Na de gespreksstarter vinden op veel locaties ook diepere gesprekken plaats.
Aandacht voor slavernijverleden na 1 juli
Op maandag 1 juli is de Nationale Herdenking Nederlands Slavernijverleden. Dit jaar markeert 1 juli 2024 ook het officiële einde van het Herdenkingsjaar, waarin er door het hele land verschillende activiteiten en evenementen waren georganiseerd. Maar ook na deze tijd blijft het slavernijverleden aandacht krijgen.
Staatssecretaris Alexandra van Huffelen benadrukt het belang van dit gesprek: “Het slavernijverleden is een deel van onze geschiedenis. Daarom is het cruciaal om te begrijpen wat er is gebeurd. Het slavernijverleden heeft nog steeds invloed op de samenleving, bijvoorbeeld in de vorm van discriminatie en racisme. We moeten streven naar een samenleving waarin iedereen gelijke kansen heeft. Uit gesprekken die ik in de afgelopen twee jaar heb gevoerd met nazaten van slachtoffers van het slavernijverleden, blijkt telkens weer hoe diep dit verleden in het dagelijks leven van mensen doordringt.”
In het project ‘gesprek slavernijverleden’ werkt de Rijksoverheid samen met bureau Public Cinema, De Balie en artistiek vormgever Mathieu Wijdeven. De gespreksstarter is ontwikkeld in samenspraak met nazaten. De financiering van dit initiatief heeft geen invloed op het slavernijfonds.