In Nederland bleef het percentage bacteriën dat ongevoelig is voor antibiotica in 2023 gelijk aan voorgaande jaren, maar er zijn meer zeer resistente bacteriën. Daarom is het van groot belang om voortdurend aandacht te besteden aan antimicrobiële resistentie en het verantwoord gebruik van antibiotica.
Een zorgwekkende groep bacteriën zijn de ‘bijzonder resistente bacteriën’. Deze zijn ongevoelig voor verschillende soorten antibiotica, ook voor diegene die vaak als laatste redmiddel worden gebruikt. Ze komen vaak voor bij patiënten die recent in het buitenland zijn opgenomen in een ziekenhuis. Infecties door deze bacteriën zijn uitdagend om te behandelen.
Antibioticagebruik bij mensen
Huisartsen schreven in 2023 net zo vaak antibiotica voor als in 2019, het jaar vóór de coronapandemie. Tussen 2020 en 2022 was het gebruik lager. In ziekenhuizen was het antibioticagebruik in 2023 iets hoger dan voorheen. Er waren ook meer uitbraken van infecties door resistente bacteriën dan in 2022, maar dit was minder dan vóór de pandemie. Vergelijkingen met andere Europese landen laten zien dat de resistentie in Nederland relatief laag is.
Maatregelen tegen antibioticaresistentie
Hygiënemaatregelen, zoals handen wassen, helpen bij het voorkomen van infecties en het beperken van de verspreiding van resistente bacteriën. Het is essentieel dat antibiotica alleen gebruikt worden als het echt nodig is, om resistentie te voorkomen, want verkeerd of onnodig gebruik draagt bij aan het probleem.
Antibioticagebruik bij dieren
De Nederlandse aanpak van antibioticaresistentie omvat meer dan alleen de menselijke gezondheidszorg; resistente bacteriën zijn er ook bij dieren, voedsel en het milieu. Door strenge regels is het gebruik van antibiotica in de veehouderij sinds 2009 flink afgenomen, maar de daling is nu gestagneerd. Resistentie tegen belangrijke antibiotica voor mensen komt bij dieren relatief weinig voor, omdat deze alleen in uitzonderlijke gevallen aan landbouwhuisdieren worden gegeven.
Jaarlijks rapport NethMap/MARAN
De gegevens over het gebruik van antibiotica en de resistentie bij mensen en dieren zijn te vinden in het rapport NethMap/MARAN 2024. Hierin presenteren verschillende organisaties samen informatie over antibioticagebruik en resistentie in Nederland.