Minister Bruins Slot benadrukt: Het is van groot belang om meer mensen te betrekken bij de vraagstukken die ons allemaal aangaan. Ik heb gezien dat participatie effectief kan zijn in gemeenten en provincies, bijvoorbeeld door de invoering van een participatieverordening en door bewoners taken te laten uitvoeren met behulp van het uitdaagrecht. Het is essentieel dat burgers goed vertegenwoordigd worden en een stem hebben via een open en eerlijk proces als we onze democratie willen beschermen en vernieuwen. Democratie behoort immers aan ons allen toe.
Tekort aan inspraak
In Nederland worden mensen betrokken bij besluitvorming via verschillende vormen van burgerparticipatie, zoals gesprekstafels en informatiebijeenkomsten in wijken, maar ook meer formele instrumenten zoals gelote burgerfora, burgerbegrotingen en het uitdaagrecht. Toch ervaren velen dat ze onvoldoende inspraak hebben en zich niet gehoord voelen. Om de kloof tussen de overheid en de burgers te verkleinen, is het nodig om meer mensen actief te betrekken bij beslissingen die hen aangaan.
Burgerfora
Om deze reden zet de regering zich in om burgers meer mogelijkheden te geven om betrokken te zijn. Op dit moment wordt er gewerkt aan de oprichting van een geloot burgerforum voor nationaal klimaat- en energiebeleid. Een geloot burgerforum bestaat uit een diverse groep van ongeveer 150 tot 200 willekeurig geselecteerde burgers die advies geven over een politieke kwestie, met toegang tot uitgebreide informatie en discussies. Dit biedt de kans om een brede en diverse groep burgers te betrekken bij besluitvorming. Het kabinet wil in deze kabinetsperiode naast het burgerforum voor klimaat- en energiebeleid ook experimenteren met een ander burgerforum om te onderzoeken hoe deze het beste kunnen worden ingezet.
Daarnaast zal de overheid bestaande vormen van burgerparticipatie verbeteren, bijvoorbeeld door de online consultatie over nieuwe wetgeving begrijpelijker en toegankelijker te maken.
Monitor burgerparticipatie
Gemeenten, provincies en waterschappen hebben al veel ervaring opgedaan met diverse vormen van burgerparticipatie. Zo dragen veel gemeenten bijvoorbeeld het beheer van bepaalde voorzieningen in wijken over aan burgers via het uitdaagrecht. Ook zijn er steeds meer gemeenten die gelote burgerfora en burgerbegrotingen inzetten, en die met jongeren samenwerken om te begrijpen op welke manier zij betrokken willen worden bij politiek en beleid in hun gemeente. Een voorbeeld hiervan is het manifest #Mijnstemtelt dat door jongeren en gemeenten gezamenlijk is opgesteld. Met de monitor burgerparticipatie zal het ministerie van BZK deze voorbeelden en ervaringen analyseren. Hierdoor wordt duidelijk op welke manieren burgers in gemeenten, provincies en waterschappen betrokken worden en welke uitdagingen zowel overheden als burgers in de praktijk tegenkomen.