Geachte gasten, dames en heren,
Het is een eer om hier in Kiev te zijn bij dit bijzondere evenement.
We hebben recent een triest jubileum bereikt: duizend dagen sinds de brute en illegale invasie door Rusland begon.
Ik herinner me die dagen nog goed, alsof het gisteren was.
Ik herinner me gesprekken met de voorgangers van minister Koval; minister Roman Leshchenko en viceminister Taras Dzoba.
Zij vertelden hoe Oekraïense boeren overdag vochten en s nachts voedsel produceerden.
Rusland gebruikte Oekraïense grond als een wapen.
Ondanks dit hielden de boeren en voedselwerkers van Oekraïne stand.
Ik spreek mijn grote bewondering uit voor de Oekraïense mensen, in het bijzonder de boeren, voor hun geweldige veerkracht.
En ik benadruk mijn solidariteit, en die van de EU, in jullie strijd tegen de agressor.
Als Pool herinner ik me de woorden van de Poolse president Lech Kaczyński in 2008 in Tbilisi, in het licht van de Russische invasie in Georgia. De eerste stappen van deze agressie zijn helaas werkelijkheid geworden.
Wij beseffen dat Oekraïnes strijd niet alleen gaat over haar onafhankelijkheid, maar over de veiligheid van heel Europa.
Ik wil een paar overwegingen delen, in de context van de huidige oorlog, maar ook in het licht van Oekraïnes toekomstige EU-lidmaatschap.
Wat gaat de rol van de Oekraïense landbouw zijn na de oorlog en na de overwinning waarin we geloven?
Voedselproductie Herstellen
We moeten ons richten op de wederopbouw van boerderijen en voedselproductie in Oekraïne.
We zeggen in Polen: Onze boeren voeden ons en verdedigen ons.
Deze woorden weerspiegelen nu de huidige situatie in Oekraïne.
De boeren van Oekraïne hebben hun land, buren en natie verdedigd.
Door dat te doen, hebben ze ons, in de EU en over de hele wereld, verdedigd.
Nu is het moment om hun moed en opofferingen te eren.
We moeten de Oekraïense boeren verdedigen.
Oekraïne moet overwegen om zich te richten op kleinschalige familiebedrijven in plaats van op grootschalige, door buitenlandse kapitaal gedomineerde ondernemingen.
In tegenstelling tot sommige opvattingen is voedselzekerheid niet afhankelijk van grote bedrijven, maar van goed georganiseerde en ondersteunde familiebedrijven.
Het ondersteunen van kleine en middelgrote landbouwbedrijven is een van de kernelementen van het gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU.
De Europese Commissie heeft verschillende stappen ondernomen om de Oekraïense landbouwgemeenschap te ondersteunen, inclusief kleinschalige boeren.
Bijvoorbeeld, we hebben €50 miljoen verstrekt via het Productie Ondersteuningsprogramma.
Dit programma is opgezet als een directe betalingsinstrument om geregistreerde kleine boerderijen te ondersteunen.
Ruim 12.000 kleine boerderijen hebben hiervan kunnen profiteren.
Waarde Versterken
We moeten ons richten op het versterken van de waarde van Oekraïense landbouwproducten.
Op korte termijn ondersteunt de EU Oekraïne, zodat boeren meer waarde krijgen voor hun producten.
Met de FAO werken we aan het versterken van agrarische waardeketens voor diverse producten.
Op langere termijn willen we de ontwikkeling van voedselverwerking bevorderen.
Oekraïne was in 2021 de derde exporteur van graan ter wereld, maar stond qua waarde van voedselexport op de 20e plek.
Het exporteren van onbewerkte producten levert Oekraïne niet de economische voordelen op die het zou kunnen hebben.
Om meer waarde te creëren, moet Oekraïne ook focussen op de kwaliteit van zijn voedsel.
Met vruchtbare gronden die geen intensieve chemicaliën nodig hebben, heeft Oekraïne grote kansen voor biologische productie.
Geografische aanduidingen zijn ook een kans om producten te promoten en hun marktwaarde te verhogen.
De EU zal samenwerken met Oekraïne om deze gebieden te ontwikkelen.
Export Herstellen
We moeten ook focus leggen op het herstellen van Oekraïense export, speciaal naar traditionele markten.
Routes Herbouwen
Als een van de grootste producenten van graan en oliezaad, zijn Oekraïense exporten cruciaal voor de wereldwijde voedselzekerheid.
Sinds mei 2022 hebben solidariteitsroutes gediend als exportpaden voor Oekraïne.
Tussen mei 2022 en augustus 2024, zijn 153,4 miljoen ton Oekraïens graan en aanverwante producten geëxporteerd via deze routes en de Zwarte Zee-havens.
Sinds winter 2023/24 is de hoeveelheid die via de Zwarte Zee werd geëxporteerd aanzienlijk gegroeid.
Oekraïne kan nu succesvol de haven van Odessa gebruiken om voedsel aan de wereld te leveren.
Deze route maakte het mogelijk om alle exportmenages van de 2023-oogst te exporteren.
Van juli tot oktober 2024 is bijna 21 miljoen ton geëxporteerd, een stijging van 34% ten opzichte van het voorgaande seizoen.
Bestemmingen Herstellen
Rusland verstoorde niet alleen exportroutes, maar ook exportbestemmingen.
Voor de oorlog ging meer dan 80% van Oekraïens graan naar Aziatische en Afrikaanse landen.
Na de Russische agressie ging meer dan 50% naar de EU-markt.
In 2022 groeide de agrarische export van Oekraïne naar de EU met €6 miljard.
Dit zorgde voor spanningen in aangrenzende EU-landen. Niet veroorzaakt door Oekraïne, maar door de Russische blokkade.
Het is in ons gezamenlijk belang om tot een stabiele handelsregeling tussen de EU en Oekraïne te komen.
In de toekomst moeten we goed balanceren voor handel met de EU.
Oekraïne moet nadenken over herstructurering van de landbouwproductie, bijvoorbeeld door zich te richten op producten waarbij de EU een tekort heeft.
Belangrijk is ook het herstellen van Oekraïens traditionele exportbestemmingen wereldwijd.
Sinds november 2023 groeien Oekraïense exporten naar Afrika en Azië weer.
Betekenisvolle hoeveelheden tarwe zijn naar Indonesië, Egypte, Algerije en Vietnam geëxporteerd.
Het herstel van deze markten is cruciaal voor Oekraïens landbouw en mondiale voedselzekerheid.
U kunt rekenen op volledige ondersteuning van de EU in deze taak.
Conclusie
Geachte aanwezigen, tot slot:
Dank aan minister Koval en zijn regering.
Ik bewonder de Oekraïense boeren en burgers.
De EU biedt haar volle steun en solidariteit.
Wij zullen samenwerken met Oekraïne om haar landbouw te ontwikkelen en wereldmarktpositie te verbeteren.
We moeten eenheid tonen en samenwerken.
Rusland wil ons verdelen en voedsel als oorlogswapen gebruiken.
Laten we samenkomen en voedsel inzetten als instrument voor vrede.
Ik dank u voor uw aandacht en wens u moed en succes.