De uitstoot van luchtverontreinigende stoffen is de afgelopen decennia sterk gedaald en zal de komende jaren naar verwachting blijven dalen. Daarmee is de kans heel erg groot dat Europese emissiedoelen voor de luchtverontreinigende stoffen in 2030 worden gehaald. Maar ondanks een forse daling van de ammoniakuitstoot door onder meer het vervallen van de derogatie, liggen wettelijke nationale doelen voor stikstofdepositie op natuur ver buiten bereik. Dit blijkt uit de Emissieramingen Luchtverontreinigende Stoffen (ERL) 2025 gemaakt door PBL Planbureau voor de Leefomgeving (Planbureau voor de Leefomgeving) en het RIVM, met bijdragen van TNO en de WUR Wageningen University &Research (Wageningen University &Research).
Luchtvervuiling is schadelijk voor de menselijke gezondheid en de natuur. Elke twee jaar brengen het PBL Planbureau voor de Leefomgeving (Planbureau voor de Leefomgeving) en het RIVM geraamde emissies in kaart van stikstofoxiden (NOx Stikstofoxiden (Stikstofoxiden)), ammoniak, fijnstof (PM2,5 fijnstof (fijnstof)), zwaveldioxide en niet-methaan vluchtige organische stoffen (NMVOS). Dat is verplicht onder de Europese NEC national emission ceiling (national emission ceiling)-richtlijn. Volgens die richtlijn moet in de hele EU Europese Unie (Europese Unie), die een gestage vermindering van de deken van luchtverontreiniging in de hele EU beoogt. De kans is heel erg groot dat de Europese NEC-emissiedoelen voor 2030 worden gehaald, vooral door Europese emissie-eisen voor mobiliteit en industrie, en door klimaat- en mestbeleid.
Stikstofuitstoot daalt meer dan in vorige raming
Onderdeel van de publicatie zijn ook de ramingen voor stikstof. Daaruit blijkt dat de stikstofuitstoot meer daalt dan in de vorig raming. Door een uitzonderingspositie (derogatie) mogen Nederlandse boeren meer mest uitrijden dan de Nitraatrichtlijn voorschrijft. Per 1 januari 2026 vervalt deze derogatie. Daardoor en door beëindigingsregelingen en emissiearme stallen daalt de nationale ammoniakemissie door de landbouw naar verwachting van 110 kton kiloton (kiloton) in 2022 naar 90 kton in 2030. Grofweg de helft daarvan komt door het vervallen van de derogatie. De nieuwe raming ligt 15 procent lager dan de raming voor de landbouw in 2030 uit de ERL 2023. Wat het effect is op de stikstofdepositie moet het RIVM nog berekenen. Wat het effect is op de stikstofdepositie moet het RIVM nog berekenen. Het RIVM verwacht niet dat deze extra daling genoeg is om de wettelijke doelen voor stikstofdepositie te halen.
Schone Lucht Akkoord
Het Schone Lucht Akkoord (SLA) is een afspraak tussen het Rijk, provincies en gemeenten. Het hoofddoel is door betere luchtkwaliteit minstens 50 procent gezondheidswinst te boeken in 2030 vergeleken met 2016. Op basis van de ERL 2023 werd 46 procent gezondheidswinst gerealiseerd. Hoeveel verbetering de huidige raming oplevert zal het RIVM nog berekenen.
Effecten voor concentratie en depositie
Het RIVM berekent jaarlijks de concentratie en depositie van verschillende stoffen in Nederland en gebruikt dit voor de monitoring van de luchtkwaliteit en stikstofdepositie. De Emissieramingen van luchtverontreinigende stoffen 2025 zijn de basis voor de nieuwe prognoses. In de loop van dit jaar verschijnen deze in verschillende RIVM-producten, zoals de GCN Grootschalige Concentratiekaarten Nederland (Grootschalige Concentratiekaarten Nederland)-rapportage en de Monitor stikstofdepositie in Natura 2000-gebieden.
Lees het volledige nieuwsbericht (externe link) op de website van het PBL.