Stel je voor: je staat in een getijdenpaviljoen, een soort omgekeerd aquarium dat met de getijden meebeweegt. Het is een warme, broeierige dag. Je kijkt om je heen naar de andere aanwezigen: burgers, bedrijven, ambtenaren en wetenschappers.
Het water klotst zachtjes tegen de dikke glaswand van het paviljoen dat werd bedacht door kunstenaar David Veldhoen. En ondertussen zwelt de vloed aan. Met het stijgende water groeit het gevoel van ongemak. Elke golf daagt uit: wat gaan jullie met mij doen?
De natuur is hier geen onderwerp van gesprek, maar een actieve deelnemer. Het getijdenpaviljoen is een van de concepten die David Veldhoen als artist in residence bij het programma Strategische Verkenningen ontwikkelde.
Verbeeldingskracht
Maar wat was de aanleiding om Veldhoen als artist in residence te benoemen? In de langetermijnstrategie ‘Kompas RWS’ staat dat er op een aantal onderwerpen, klimaatadaptatie, de energietransitie, landbouw, natuur, fundamentele verandering nodig is.
Doorgaan op de oude weg kan niet meer. De ruimte is krap, niet alles past op dezelfde vierkante meter. Maar het is lastig is om vooruit te komen. Verbeeldingskracht kan dan helpen.
Daarom hebben we beeldend kunstenaar en architectonisch ontwerper David Veldhoen gevraagd: hoe kun je over die fundamentele veranderingen met behulp van ontwerp op een andere manier het gesprek voeren?
Amfibium
In 2023 en 2024 ontwikkelde Veldhoen als artist in residence 3 ruimtelijke concepten voor dit ‘andere gesprek’ over klimaatadaptatie. Over het concept Amfibium vertelt hij: ‘Het Amfibium verbeeldt een post-Deltaplan waarin toekomstige generaties in harmonie met de zee leven.
In het ontwerp is de confrontatie met het uitvergrote getijdenverschil een metafoor voor de zeespiegelstijging. Anders dan in een kantoor met systeemplafond dwingt het langzaam stijgende water hier tot debat. Het voorstellingsvermogen wordt geprikkeld om zo daadkrachtige besluitvorming te stimuleren.’
Fluctoforum
Het 2e ruimtelijke concept, het Fluctoforum, gebruikt de symboliek van het water. ‘Het drijvende, veranderende en veranderlijke landschap nodigt uit om tot brede consensus te komen. Besluitvorming komt op de plaats delict’ tot stand, zodat papier en praktijk samenkomen.
Participatie van belanghebbenden vindt plaats op een varend platform met verschillende podia. Dit maakt het ongehoorde zichtbaar.’
Habiversum
Het Habiversum, een trein die als rups wordt gevisualiseerd, is het 3e concept. ‘In het Habiversum wordt een biotoop van vlinders gekweekt om het belang van het behoud van biodiversiteit te verkondigen. Met de opwarming van het klimaat verschuiven de habitats van planten en dieren.
Een trein als glazen kas prikkelt de toeschouwer: hoe kunnen wij in onze eigen habitat eraan bijdragen dat insecten meebewegen met verschuivende klimaatzones? Kan deze trein, rijdend door Nederland, een podium zijn voor het gesprek daarover?’
De reis is het doel
De 3 concepten zijn binnen en buiten Rijkswaterstaat gepresenteerd en getoond op de Kraaiennestdag. Dit leverde enthousiaste reacties en waardevolle inzichten op om de ideeën verder te brengen. De voorlopige verbeeldingen bieden ruimte voor interessante gesprekken en verrassende verbindingen tussen medewerkers van Rijkswaterstaat en mensen uit andere organisaties, zoals de NS, onderzoeksinstellingen en waterschappen.
Vragen die hierbij naar voren kwamen: hoe leven we in de toekomst samen met het water? Hoe kunnen we de veerkracht van het ecosysteem beter begrijpen en bij de toekomstige ruimtelijke inrichting betrekken? Kun je participatie op een andere manier inzetten om tot betere besluiten te komen?
Meedenken?
Wil je meedenken over de doorontwikkeling van deze concepten? Neem dan contact met ons op.