“Controleer op levering”
President van het Hof van Justitie,
Rechters en Advocaten-Generaal,
Presidenten,
Excellenties,
Dames en heren,
Medeburgers van Europa,
Precies 25 jaar geleden kwam in januari 2000 een Europese Conventie bijeen om ons Handvest van de Grondrechten op te stellen. Dit werd voorgezeten door president Roman Herzog. Het doel was om mensen centraal te stellen in onze Unie, met hun waardigheid en rechten. Het herinnerde alle Europeanen eraan dat we niet alleen klanten waren in een interne markt, maar burgers in een Unie van vrije mensen. Zoals president Herzog toen zei, was het Handvest bedoeld voor alle Europeanen, inclusief de burgers van toekomstige lidstaten. Het was altijd meer dan een samenvatting van onze grondwetten; het is een belofte. Een belofte aan huidige en toekomstige generaties Europeanen dat onze Unie altijd opkomt voor universele rechten, vrijheden en waardigheid van alle mensen op dit grote continent.
In de afgelopen vijf jaar werd de belofte van het Handvest en onze verdragen als nooit tevoren op de proef gesteld. Het werd getest door een wereldwijde pandemie, terwijl we probeerden onze vrijheden te behouden en de gezondheid van onze burgers te beschermen. Het werd getest door ongekende aanvallen op de rechtsstaat en de voorrang van onze verdragen. En het werd getest door een oorlog, door Poetins brute invasie van Oekraïne. Een grootschalige aanval op alle rechten en waarden waarin we geloven. De afgelopen vijf jaar hebben aangetoond dat ons Handvest en onze verdragen meer zijn dan woorden op papier; ze zijn een erfenis om te beschermen. En deze erfenis, de garantie van de rechten van elk van onze burgers, ligt uiteindelijk in handen van dit Hof.
Dit is ook de verantwoordelijkheid die ik vijf jaar geleden heb aanvaard en die we vandaag allemaal volledig dragen. Want de komende vijf jaar zullen net zo moeilijk zijn als de afgelopen vijf. De onaantastbaarheid van onze principes zal op de proef worden gesteld, zowel door de fragmentatie van onze internationale orde als door degenen die angst en verdeeldheid in onze samenlevingen zaaien. De rechten en vrijheden van individuen kunnen nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd. Daarom zijn wij, dit Hof en deze Commissie, hoeders van de rechtsstaat, democratie en sociale vooruitgang.
Onze economieën zullen ook op de proef worden gesteld, in een tijd van heviger mondiale concurrentie. Vandaag werken we hard aan de Europese concurrentiekracht. In andere delen van de wereld denken ze dat concurrentiekracht kan worden bereikt door partners op te offeren. Dat er een comparatief voordeel te behalen valt door zich los te maken van gemeenschappelijke regels. Maar in Europa weten we dat het tegenovergestelde waar is.
Onze economie is concurrerend wanneer zij trouw blijft aan ons Europese sociale pact en vrijheid van ondernemerschap verzoent met werknemersbescherming. Onze economie is concurrerend wanneer mannen en vrouwen dezelfde kansen krijgen. Onze economie is concurrerend wanneer onze burgers en onze bedrijven worden beschermd door een onafhankelijke rechterlijke macht. Rechtsstaat, milieu- en klimaatbescherming, eerlijke en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden zijn niet alleen waarden, ze zijn ons concurrentievoordeel. Onze wetten moeten een concurrentievoordeel zijn, door grote vereenvoudiging, maar nooit ten koste van werknemers of het milieu. Door onze wetten de internationale standaard te maken, zoals we deden met de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Door bedrijven een duidelijk, voorspelbaar en stabiel kader te bieden. Met andere woorden, de best mogelijke omstandigheden om te investeren. Aangezien vrijheid van ondernemerschap afhankelijk is van juridische zekerheid.
Dames en heren,
Collegas,
Vandaag beloven we de hoeders van de verdragen te zijn. Les gardiens des Traités. Maar onze Unie is niet alleen een schat om te bewaken. Het beschermen van onze verdragen en het vullen ervan met leven is een dagelijkse taak. Onze waarden zijn universeel; ze veranderen niet. Maar de wereld om ons heen verandert. En keer op keer moeten we nieuwe wegen inslaan om onze verantwoordelijkheid als hoeders van de verdragen waar te maken. De waarden waarop de Unie is gebaseerd, worden zeer duidelijk uiteengezet in de eerste zin van het tweede artikel van het Verdrag betreffende de Europese Unie. Respect voor menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en respect voor de mensenrechten, inclusief de rechten van personen die tot minderheden behoren. Vandaag hebben we gezworen alles in het werk te stellen om onze Unie te verdedigen. Dat is een grote verantwoordelijkheid, maar ook een mooie. Het vervult me met vreugde om die verantwoordelijkheid met jullie, mijn collegas, na te komen. Net zoals ons volkslied de passie voor Europa in muziek vangt. En dat is precies waarom het Ode aan de vreugde heet. Laten we aan de slag gaan met een groot gevoel van verantwoordelijkheid, oprechtheid en vreugde.
Es lebe Europa. Lang leve Europa. Vive lEurope.