Zorgfraude- en criminaliteit komt steeds vaker voor in Rotterdam. Robin en Peter van de gemeente onderzoeken de zorgaanbieders die zich hieraan schuldig maken. In de week tegen ondermijning, van 14 april tot 21 april, geven ze een inkijkje in hun werk. Ook geven ze tips wat ú tegen deze wanpraktijken kunt doen en waar u deze (anoniem) kunt melden.
‘Wij doen onderzoek naar zorgcriminelen, zodat de gemeente weet wie ze zijn en waar ze zitten. Dan kunnen we daar met anderen wat tegen doen. Zo zijn er afgelopen jaar al verschillende malafide zorgaanbieders geweest die nu geen zorg meer mogen verlenen.’ Zo vat Robin kort samen wat Peter en hij doen. Robin en Peter zijn verzonnen namen. De twee onderzoekers vertellen dit verhaal namelijk anoniem. Daarmee beschermen ze zichzelf, maar zo kunnen ze ook hun werk het beste uitvoeren. ‘Veel mensen weten niet wat ik precies doe en dat houd ik graag zo,’ zegt Robin.
Hij gaat verder: ‘Een zorgcrimineel doet zich voor als zorgaanbieder van een cliënt. Daar krijgt hij geld voor van bijvoorbeeld de zorgverzekering, maar hij verleent geen zorg. Dus de cliënt wordt niet geholpen met aankleden, douchen, dagbesteding of medische zorg. Deze zogenaamde zorgaanbieders in beeld krijgen is een lang en ingewikkeld proces. We werken daarbij samen met personen en partijen die bruikbare informatie hebben. Zoals de politie.’
Wat is fraude en wat criminaliteit?
Wat is eigenlijk het verschil tussen zorgfraude en zorgcriminaliteit? Peter: ‘Zorgfraude is op zichzelf staande fraude. Bijvoorbeeld: een zorgaanbieder declareert, zonder medeweten van zijn cliënt, zorgkosten door de Digid van de cliënt te misbruiken. Of een zorgverlener vraagt geld voor zorg die hij niet heeft geleverd. Soms werken de fraudeur en cliënt samen en delen ze het geld.’
‘Zorgcriminaliteit gaat verder. Dit is als personen zogenaamd een zorgbureau runnen. Dat bureau verleent alleen geen zorg of slechte zorg, maar gebruikt het om geld wit te wassen en onschuldige mensen in te zetten voor hun criminele activiteiten. Hierbij gaat het om personen die sowieso geen echte zorgaanbieder zijn. Daar zit dus meer achter dan dat het een enkele keer fraude is. Als bijvoorbeeld een stadsmarinier of zorgverzekeraar vermoedt dat dit aan de orde is, doen wij onderzoek. Dan begint ons werk.’
Ten koste van ons allemaal
‘We krijgen steeds meer van dit soort meldingen’. zegt Robin. ‘Zorgcriminaliteit gaat niet alleen ten koste van de gezondheid van een gedupeerde cliënt, ook kost het ons allemáál veel geld. Alleen in Rotterdam gaan er op deze manier al miljoenen euro’s per jaar naar criminelen. In heel Nederland gaat het zelfs om miljarden. Je kunt denken: oh het is maar overheidsgeld, maar ook jij betaalt daar gewoon aan mee via de belasting.’
Kwetsbaren zijn de dupe
‘Het schrijnende is vooral dat kwetsbare mensen de dupe worden van zorgcriminelen. Zieke mensen, mensen met een verstandelijke beperking, jongeren en ouderen. Deze mensen zijn makkelijk te intimideren. En criminelen pakken juist ook vaak de zwaardere gevallen. Dat wil zeggen mensen die echt afhankelijk zijn en veel zorg nodig hebben en daar duizenden euro’s per maand voor krijgen van de zorgverzekeraar. Zo verdient de zogenaamde zorgaanbieder snel veel geld. Veel ontvangers van zorg hebben niet door dat ze slachtoffer zijn van zo’n criminele organisatie. Ze zijn bovendien vaak niet in staat om dit te melden.’
Peter vervolgt: ‘Bij ons werk komt ook een stukje maatwerk kijken. Want als we zo’n zorgorganisatie ontdekken, betekent dat óók veel voor de cliënten. Voordat we verder gaan met het onderzoek, moeten we eerst de zorg voor de cliënt bij een andere, échte zorgaanbieder regelen. Soms gaat het niet alleen om zorg, maar ook om een woonplek. Daarna gaan we pas achter de criminelen aan.’
Wie ben je en hoe help je?
‘Het is erg makkelijk om je voor te doen als zorgaanbieder en er zo geld mee te verdienen. Wat kunnen we hiertegen doen? Overheden, zorgverzekeraars en anderen die zorggeld toekennen, moeten veel meer vragen stellen en controleren. Aan de voorkant, maar ook tussendoor. Wat voor zorgaanbieder ben je precies, welke ervaring heb je, hoeveel uur heb jij iemand de afgelopen week geholpen. Ga zo maar door.’
Herken het zelf
‘Ook de gewone Rotterdammer kan hierbij helpen. Zij moeten ook hun oren en ogen goed openhouden. Merk je bijvoorbeeld dat jouw zorgaanbieder niet doet wat jij vraagt, dan kan dat een teken zijn van fraude of criminaliteit. Of krijg je steeds zorg van iemand anders? Daar kan ook meer achter zitten. Een zorgaanbieder mag ook nooit om je DigiD of bankpas vragen. Mocht je twijfelen of de zorgaanbieder betrouwbaar is? Vraag dan door. Blijft je twijfelen, meld dit dan. Dat kun je ook anoniem doen.’
Robin: ‘Je helpt iedereen ermee als je op zulke dingen let en dit meldt op de website van de gemeente Rotterdam. Sowieso de persoon met een beperking of iemand anders die zorg krijgt. En het scheelt ook jou, mij en de overheid op den duur veel geld.’
Meer informatie
In 2024 heeft het Meldpunt zorgfraude 107 meldingen gekregen. Deze zijn allemaal onderzocht. Er zijn 23 bestuursrechtelijke onderzoeken afgerond. Dit leidde tot 48 maatregelen. Een paar voorbeelden hiervan zijn: openbaarmaking rapportage, geld teruggeven aan de zorgaanbieder en een zorgaanbieder die geen zorg meer mag leveren.
In 2025 lopen er 26 bestuursrechtelijke onderzoeken.
Ziet u zorgfraude of heeft u vermoeden dat er meer aan de hand is? Meld het dan op de pagina Zorgfraude melden. Of via Meld misdaad anoniem. Link opent een externe pagina.