Utrecht verleent sinds 2020 bepaalde functies in de sectoren politie, zorg en onderwijs – onder bepaalde voorwaarden – voorrang op een sociale huurwoning. Sinds 2024 is de regeling uitgebreid naar kinderopvang en de vrijwillige brandweer, en geldt de regeling ook voor middenhuur. Wethouder Dennis de Vries (Wonen): “Ook in Utrecht zitten we te springen om politie- en brandweermensen, onderwijzers en zorg- en kinderopvangprofessionals. Zij zijn cruciaal voor de stad. Toch is het juíst voor deze mensen moeilijk om in Utrecht een betaalbare woning te vinden. Daar helpt de beroepenvoorrang bij.” 

De gemeente betaalt per aanvraag een bedrag. In de begroting van de gemeente Utrecht is voor het jaar 2025 financiële ruimte gereserveerd voor maximaal 460 aanvragen. Utrecht krijgt dit jaar meer aanvragen binnen dan verwacht. Oorzaak is onder andere dat de regeling steeds bekender wordt – mede doordat de regeling in 2024 is uitgebreid. Daarnaast is het indienen van een aanvraag kosteloos, met als gevolg dat de drempel om een aanvraag in te dienen laag is. Lang niet alle aanvragen voldoen aan de voorwaarden, waardoor het aantal aanvragen dat wordt afgewezen hoog is; 70% van alle aanvragers ontvingen in de afgelopen vier jaar een afwijzing. De gemeente Utrecht onderzoekt daarom de mogelijkheid om vanaf 2026 leges te heffen voor de aanvraag vitale beroepenvoorrang. De Vries: “Het is zoeken naar een balans. Aan de ene kant wil je het zo gemakkelijk en laagdrempelig mogelijk maken om een aanvraag te doen voor beroepenvoorrang, aan de andere kant kost de regeling gewoon best veel geld. Daarom zoeken we naar de beste manier om de regeling in te zetten voor díe mensen die – gegeven de voorwaarden – ook aanspraak kunnen maken op de voorrangsregeling.” 

Van het aantal toegekende aanvragen – sinds de inwerkingtreding zijn dat er in totaal 352 – hebben tenminste 175 aanvragers daadwerkelijk woonruimte kunnen vinden in stad. Deze mensen met een vitaal beroep waren zonder deze regeling mogelijk ergens anders gaan wonen en werken, met de daarbij behorende negatieve gevolgen voor de lokale arbeidsmarkt. De andere helft heeft vermoedelijk via andere wegen een woning gevonden. Het aanvraagformulier voor de vitale beroepenvoorrang gaat offline na de 460^e aanvraag. Als er opnieuw budget voor de regeling wordt vrijgemaakt, wordt de beroepenvoorrang in 2026 weer voortgezet.