Eerste Kamerlid Robert van Gasteren (BBB) en Tweede Kamerlid Joris Thijssen (GroenLinks-PvdA) namen op 13 en 14 april in Warschau deel aan een interparlementaire conferentie (IPC) over 'Zero-emission energy production: towards EU's competitiveness and security'. De interparlementaire conferentie 'Emissievrije energieproductie: naar een concurrerende en veilige EU' vond plaats in het kader van de parlementaire dimensie van het Poolse voorzitterschap van de Europese Unie. Vertegenwoordigers van de nationale parlementen van de Europese Unie en het Europees Parlement spreken tijdens een IPC met elkaar over Europese onderwerpen.
De dag werd geopend door Stanisław Gawłowski, voorzitter van de commissie Klimaat en Milieu van de Poolse Senaat. In zijn openingswoord gaf hij aan dat de Europese Unie jarenlang het tempo heeft bepaald op het gebied van klimaatbeleid. Mede door de sterke economieën binnen de EU rust er volgens hem een verantwoordelijkheid op de lidstaten om andere landen te helpen. Gawłowski stond ook stil bij de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en andere geopolitieke ontwikkelingen. Deze gebeurtenissen onderstrepen volgens hem het belang van energieonafhankelijkheid.
Marzena Czarnecka, de Poolse minister van Klimaat en Energie, benadrukte in haar bijdrage het belang van schone en betaalbare energie voor de verdere ontwikkeling van de Poolse industrie. Vervolgens zijn drie hoofdthema's besproken die elk een belangrijk aspect van het huidige klimaat- en energiebeleid belichten. Deze thema's vormden de rode draad van de gesprekken en discussies.
Sessie 1: Competitiveness Compass en een Clean Industrial Deal
Milosz Motyka, staatssecretaris van Klimaat en Milieu in Polen, trapte de sessie af met een positieve noot: volgens hem mag de EU trots zijn op de maatregelen die al zijn genomen. Tegelijkertijd benadrukte hij dat veerkracht essentieel is; niet alleen ten opzichte van één enkele crisis, maar ten aanzien van meerdere, gelijktijdige uitdagingen. Hij zei dat Europa sterk moet blijven en dat herindustrialisatie noodzakelijk is om die kracht te behouden. Daarbij pleitte hij voor meer recycling, grotere onafhankelijkheid-onder andere met het oog op de oorlog in Oekraïne-en een focus op economische samenwerking. Hij sloot af met de oproep: 'Laten we sterk zijn in onze verscheidenheid.'
Aansluitend vond er een debat plaats waarin vijftien parlementariërs uit verschillende EU-lidstaten het woord namen. In deze uitwisseling werden de verschillende nationale perspectieven op het thema gedeeld en besproken.
Sessie 2: A Clean Industrial Deal for the EU's Energy Production
Jerzy Buzek, voormalig premier van Polen en oud-voorzitter van het Europees Parlement, sprak over de grote veranderingen in het klimaatbeleid van de afgelopen 15 jaar. Buzek waarschuwde voor een crisis van vertrouwen tussen de EU en de VS, die de samenwerking bemoeilijkt. De EU moet haar toeleveringsketens verkorten om energie-onafhankelijker te worden. Hij benadrukte dat stabiele energieprijzen essentieel zijn, niet alleen voor de industrie, maar ook voor de nationale veiligheid. De EU besteedt 2,4% van haar begroting aan fossiele brandstoffen, maar slechts 1,9% aan defensie. "Dat moet andersom zijn", aldus Buzek.
Michal Jaros, minister van Economische Ontwikkeling en Technologie, stelde dat wetgeving versoepeld moet worden om de transitie naar schone energie sneller mogelijk te maken. Hij stelde drie voorwaarden voor een succesvolle transitie: energieprijzen moeten aantrekkelijk zijn, de bureaucratie moet verminderd worden en de regelgeving moet versimpeld worden.
Iwona Gawłowska, minister van Industrie in Polen, voegde hieraan toe dat de energietransitie niet alleen een antwoord is op de klimaatcrisis, maar ook een kans biedt om de concurrentiepositie van Europa te versterken. Na de sessie volgde wederom een debat, waarbij Joris Thijssen sprak namens de Tweede Kamer.
Sessie 3: Zero-Emission Energy Production for the EU Security
Malgorzata Bartosik, vice-CEO van WindEurope, begon de sessie met een oproep om samen te werken aan een Europa dat veilig, competitief en onafhankelijk is. Ze benadrukte het belang van het vermijden van desinformatie, vooral verspreid door Rusland. Bartosik legde uit dat oude windturbines in de afgelopen twintig jaar vervangen zijn door nieuwe, efficiëntere modellen. Ze sprak over een voorbeeld waarbij negen nieuwe turbines evenveel energie produceren als 89 oude. Ze wees erop dat zowel wind- als zonne-energie essentieel zijn voor de toekomst van Europa en dat 85% van de EU-burgers windenergie ondersteunt. Volgens haar kunnen windparken alleen succesvol worden ontwikkeld als ze op de juiste manier worden geconstrueerd, met betrokkenheid van de lokale gemeenschappen.
Wojciech Wrochna, staatssecretaris van Industrie in Polen, pleitte voor de oprichting van een energie-unie die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen en flexibiliteit tussen de lidstaten. Hij stelde dat Europa alleen door samen te werken zijn energiebehoeften op lange termijn kan veiligstellen. Tijdens het laatste debat van de dag sprak senator Robert van Gasteren over de veranderde geopolitieke situatie. Een sterk Europa is nodig waarbij een geïntegreerde aanpak het beste de verscheidenheid aan problemen kan aanpakken.