De Commissie verwelkomt de voorlopige politieke overeenkomst die vandaag is bereikt tussen het Europees Parlement en de Raad over het voorstel van de Commissie voor een Richtlijn inzake Bodembewaking en Veerkracht.

De Bodembewakingswet zal de EU op een pad naar gezonde bodems brengen voor de burgers, boeren, landbeheerders en het milieu.

Dit is een belangrijke stap om de dringende uitdagingen op het gebied van bodemgezondheid aan te pakken die elk Europees land, de veerkracht van onze voedselketen en de bredere economie beïnvloeden. De nieuwe wet zal ook helpen om de veerkracht van bodems tegen natuurrampen, hittegolven en extreme weersomstandigheden te vergroten, evenals andere kritieke milieuproblemen, zoals erosie, verontreiniging en verlies aan biodiversiteit.

Het primaire doel van de nieuwe richtlijn is het introduceren van een kader om de bodemgezondheid in de hele EU te monitoren dat pragmatisch en flexibel is, gebaseerd op nationale bodemmonitoringsystemen. Gezien de complexiteit van bodems, biedt de richtlijn veel flexibiliteit aan de lidstaten om hun aanpak aan lokale bodemomstandigheden aan te passen.

In lijn met de vereenvoudigingsagenda zal de stapsgewijze en pragmatische aanpak van de richtlijn de last voor de lidstaten laag houden. De overeenkomst verlengde ook de meeste deadlines voor de stapsgewijze implementatie van de richtlijn die door de Commissie is voorgesteld. Bovendien kunnen de lidstaten die dat nodig hebben de hulp van de Commissie krijgen bij het uitvoeren van bodemonderzoek, testen en archivering. De richtlijn legt ook geen verplichtingen op aan landeigenaren en landbeheerders, inclusief boeren, om de bodemgezondheid en veerkracht te monitoren of te verbeteren.

Specifieke maatregelen om gezondere bodems te garanderen

De vandaag bereikte overeenkomst voorziet in de volgende belangrijke maatregelen die door de lidstaten moeten worden genomen:

• Een uitgebreid en geharmoniseerd, maar flexibel, kader voor bodemgezondheidsmonitoring opzetten met criteria voor gezonde bodem;
• Ondersteuning bieden aan bodembeheerders om de bodemgezondheid en veerkracht te verbeteren;
• De impact van grondgebruik, zoals gebouwen en infrastructuren, op de capaciteit van de bodem om andere ecosysteemdiensten te leveren, verminderen zonder de vergunningverlening voor dergelijke activiteiten te voorkomen;
• Potentieel verontreinigde sites identificeren en beheren om risicos voor de menselijke gezondheid en het milieu te elimineren, met inachtneming van het ‘de vervuiler betaalt principe.

Volgende stappen

Het Europees Parlement en de Raad zullen de nieuwe richtlijn nu formeel moeten aannemen voordat deze in werking kan treden. Het zal dan 20 dagen na publicatie in het Publicatieblad van de EU in werking treden, waarna de lidstaten binnen 3 jaar het nationale kader moeten invoeren om de richtlijn te laten werken.

Achtergrond

De Commissie heeft haar voorstel voor de Richtlijn inzake Bodembewaking en Veerkracht op 5 juli 2023 aangenomen. De richtlijn is een sleutelelement van de Europese Green Deal, de Bodemstrategie, de Biodiversiteitsstrategie en het Zero Pollution Actieplan.

Bodemdegradatie en verontreiniging vormen aanzienlijke risicos voor voedselzekerheid en veiligheid, biodiversiteit, veerkracht tegen klimaat- en extreme weersomstandigheden. Momenteel verkeert 60 tot 70% van de bodems in de EU in ongezonde staat. Een voorbeeld is dat jaarlijks een miljard ton bodem wordt weggespoeld door erosie, wat resulteert in een geschatte jaarlijkse landbouwproductiviteitsverlies van €1,25 miljard. De kosten in verband met bodemdegradatie worden geschat op meer dan €50 miljard per jaar.

Het beschikbaar maken van bodemgegevens zal innovatie, technologische en organisatorische oplossingen ondersteunen, met name in landbouwpraktijken. Het zal boeren en andere landeigenaren helpen om de meest geschikte behandelingsmethoden toe te passen en hen helpen om de bodemvruchtbaarheid en opbrengsten te verhogen, terwijl het water- en nutriëntengebruik wordt geminimaliseerd. Bovendien zal deze data ons begrip van trends op droogte, waterretentie en erosie verbeteren, waardoor rampenpreventie en -beheer worden versterkt. Gezonde bodems en betere data bieden extra inkomensmogelijkheden voor boeren en landbeheerders, die beloond kunnen worden voor koolstoflandbouw, betalingen voor ecosysteemdiensten of voor het verhogen van de waarde van gezonde bodems en het voedsel dat daarop wordt geproduceerd.

Voor meer informatie

Voorstel van de Commissie voor een Richtlijn inzake Bodembewaking en Veerkracht (5 juli 2023)

Commissiewebsite over bodem en land