De Europese Commissie heeft vandaag wijzigingen aangenomen in de staatssteunregels om publieke toegang tot rechtspraak in milieuzaken te bieden. Dit nieuwe herzieningsmechanisme stelt NGOs in staat om een Commissieonderzoek aan te vragen voor bepaalde staatssteunbesluiten die mogelijk in strijd zijn met de EU-milieuwetgeving, als reactie op bevindingen van het Aarhus-verdrag.
Daarnaast zijn andere bepalingen bijgewerkt in de Uitvoeringsverordening Staatssteun (EG) Nr. 794/2004 en de Gedragscode Beste Praktijken in overeenstemming met de praktijk van de Commissie en rechtspraak van het Hof van Justitie van de EU.
Het nieuwe herzieningsmechanisme
De herziening omvat de volgende voorwaarden, zoals vermeld in de Gedragscode Beste Praktijken:
- Elke NGO die voldoet aan bepaalde criteria kan een herzieningsverzoek indienen. Deze criteria hebben betrekking op de onafhankelijkheid, non-profitkarakter en milieu-ervaring van de NGO.
- Besluiten die herzien kunnen worden, zijn definitieve staatssteunbesluiten die onder artikel 108(2) VWEU zijn genomen. Uitzonderingen zijn besluiten onder artikel 107(2) en 107(3)(b) VWEU.
- Geschikte NGOs moeten aantonen dat de gesteunde activiteit of aspecten van de goedgekeurde staatssteunmaatregel in strijd zijn met specifieke EU-milieuwetgeving.
- Het verzoek moet binnen 8 weken na publicatie van het staatssteunbesluit worden ingediend. De Commissie antwoordt binnen 16 weken, verlengbaar tot 22 weken. Verzoeken en antwoorden worden gepubliceerd op een speciale website.
- Aanvragers kunnen het antwoord van de Commissie aanvechten bij het Hof van Justitie van de EU.
De wijziging van de Uitvoeringsverordening vereist dat lidstaten in het staatssteunmeldingsformulier bevestigen dat noch de gesteunde activiteit noch de steunmaatregel in strijd is met de EU-milieuwetgeving.
Inwerkingtreding en toepasselijkheid
Geschikte NGOs kunnen binnen twee maanden na publicatie van de wijzigingen herzieningsverzoeken indienen.
Volgende stappen
De Commissie zal in het vierde kwartaal van 2025 richtlijnen publiceren over het begrip onlosmakelijke link in staatssteunprocedures.
Achtergrond
De wijziging volgt op bevindingen uit 2021 van het Aarhus-verdrag dat de EU inbreuk maakt, omdat het publiek geen staatssteunbesluiten kan aanvechten als deze de EU-milieuwetgeving schenden.
Op 17 mei 2023 nam de Commissie een mededeling aan met opties om de bevindingen van het Aarhus-verdrag te volgen.
Een oproep voor bewijs werd op 30 mei 2024 gelanceerd, gevolgd door een gerichte consultatie van 1 juli 2024 tot 6 september 2024. Van 7 februari tot 21 maart 2025 hield de Commissie een openbare consultatie.
Voor meer informatie
De herziene regels gaan vergezeld van een medewerkersdocument van de Commissie dat de reikwijdte en impact van de nieuwe procedure beoordeelt.