De Europese Commissie heeft, onder EU-steunregels, een strategische elektriciteitsreserve van €300 miljoen goedgekeurd voor Zweden om de veiligheid van de elektriciteitsvoorziening in noodsituaties te waarborgen.

De strategische reserve is een type capaciteitsmechanisme dat middelen vergoedt die buiten de markt worden gehouden en worden gebruikt in noodgevallen wanneer de vraag naar elektriciteit de beschikbare levering overschrijdt, wat in Zweden voorkomt in de wintermaanden.

De strategische reserve, die tot 2035 van kracht zal zijn, staat open voor alle projecten die kunnen bijdragen aan de doelstelling van veiligheid van de voorziening, waaronder elektriciteitsopwekking, vraagrespons en opslag. Eenheden voor elektriciteitsopwekking en opslag bieden hun beschikbaarheid aan om elektriciteit te leveren. Vraagrespons-eenheden (typisch grote elektriciteitsconsumenten) bieden hun beschikbaarheid aan om het elektriciteitsverbruik tijdens piekuren te verminderen. Om in aanmerking te komen voor de strategische reserve, moeten projecten voldoen aan de CO₂-emissienormen die zijn vastgesteld in de EU Elektriciteitsverordening.

De projecten die van de steun zullen profiteren, worden geselecteerd via een transparant, niet-discriminerend biedproces, met waarborgen om een effectieve concurrentie te waarborgen. Begunstigden zullen concurreren op basis van het bedrag van de steun per MW capaciteit en de tijd die nodig is om de capaciteit beschikbaar te maken tijdens een schaarste-evenement.

Capaciteit gefinancierd door deze maatregel zal niet deelnemen aan elektriciteitsmarkten voor de periode waarin deze onder de reserve valt. Dit betekent dat de verstoring van de concurrentie op deze markten beperkt is.

Beoordeling door de Commissie

De Commissie heeft de maatregel beoordeeld op basis van de EU-steunregels, met name Artikel 107(3)(c) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (‘VWEU’), dat lidstaten in staat stelt om de ontwikkeling van bepaalde economische activiteiten te ondersteunen onder bepaalde voorwaarden, en de Richtlijnen voor staatssteun voor klimaat, milieubescherming en energie 2022 (CEEAG).

De Commissie heeft vastgesteld dat:

• Zweden heeft aangetoond dat de maatregel noodzakelijk en passend is, in overeenstemming met de Elektriciteitsverordening.
• De maatregel heeft een stimulerend effect, aangezien de begunstigden zonder de publieke steun niet in dezelfde mate bestaande energie-eenheden zouden blijven opereren of in extra eenheden zouden investeren.
• De steun heeft een beperkte impact op de concurrentie en handel binnen de EU. Het is proportioneel, aangezien het niveau van de steun overeenkomt met de werkelijke financieringsbehoeften. Waarborgen die de steun tot een minimum beperken, zijn van kracht, waaronder een concurrerend biedproces voor de toekenning van de steun en een verificatie van de financieringskloof voor aanvragers die als marktmacht worden beschouwd. Ten slotte zijn verstoringen van de energiemarkten geminimaliseerd, aangezien de gefinancierde capaciteit buiten de elektriciteitsmarkten wordt gehouden.
• De maatregel heeft positieve effecten die opwegen tegen eventuele potentiële verstoringen van de concurrentie en handel in de EU.

• De steun voldoet aan de relevante bepalingen over capaciteitsmechanismen en strategische reserves die zijn opgenomen in de Elektriciteitsverordening.

Op basis hiervan heeft de Commissie de Zweedse maatregel goedgekeurd op basis van de EU-steunregels.

Achtergrond

De richtlijnen van de Commissie 2022 CEEAG bieden richtsnoeren voor hoe de Commissie de compatibiliteit van milieubescherming, inclusief klimaatbescherming, en energie-steunmaatregelen beoordeelt die onder de meldingsvereiste van Artikel 107(3)(c) VWEU vallen.

De richtlijnen creëren een flexibele, doelgerichte kader om lidstaten te helpen de nodige steun te bieden om de doelstellingen van het Europese Groene Pact op een gerichte en kosteneffectieve manier te bereiken. De regels omvatten een afstemming op de belangrijke EU-doelen en -doelstellingen die zijn vastgesteld in het Europese Groene Pact en met andere recente regelgevende wijzigingen in de energie- en milieudomeinen en houden rekening met het toenemende belang van klimaatbescherming. Ze omvatten secties over energie-efficiëntiemaatregelen, steun voor schone mobiliteit, infrastructuur, circulaire economie, vervuilingsreductie, bescherming en herstel van biodiversiteit, evenals maatregelen om de veiligheid van de energievoorziening te waarborgen, onder bepaalde voorwaarden.

Capaciteitsmechanismen, waaronder strategische reserves, hebben het belangrijke doel om de veiligheid van de elektriciteitsvoorziening te waarborgen. Capaciteitsmechanismen moeten goed worden ontworpen om ervoor te zorgen dat ze niet (i) leiden tot hogere elektriciteitsprijzen voor consumenten, (ii) onterecht voordelen geven aan bepaalde energie-operators of (iii) de elektriciteitsstromen over de EU-grenzen belemmeren.

De EU Elektriciteitsverordening stelt regels vast om de werking van de interne markt voor elektriciteit te waarborgen en definieert een kader voor het regelmatig beoordelen van het voorspelde niveau van de veiligheid van de voorziening in de EU. Wanneer een risico wordt geïdentificeerd, moeten lidstaten de werking van de elektriciteitsmarkt herzien en overwegen de verstoringen te verwijderen die het risico kunnen veroorzaken. In het geval dat een dergelijke aanpak onvoldoende is om het geïdentificeerde risico aan te pakken, kunnen lidstaten een capaciteitsmechanisme invoeren, onderworpen aan ontwerpeisen om kosteneffectieve, schonere en proportionele maatregelen te waarborgen die de veiligheid van de elektriciteitsvoorziening waarborgen.

Voor Meer Informatie

De niet-vertrouwelijke versie van de beslissing zal beschikbaar worden gesteld onder het zaaknummer SA.112968 in het register voor staatssteun op de website van de Commissie voor concurrentie zodra eventuele vertrouwelijkheidskwesties zijn opgelost. Nieuwe publicaties van beslissingen over staatssteun op het internet en in het Publicatieblad worden vermeld in de Concurrentieweeklijkse e-nieuws.