De Europese Commissie heeft het staatssteunoverzicht voor 2024 gepubliceerd, dat een gedetailleerd overzicht biedt van de staatssteunuitgaven in de EU in 2023. Terwijl de totale uitgaven daalden naar €186,78 miljard in 2023 van €243,27 miljard in 2022, richtten lidstaten 73% van de fondsen op EU-beleidsdoelstellingen zoals milieubescherming en energiebesparing, onderzoek, ontwikkeling en innovatie, en regionale ontwikkeling. In 2022 was dit aandeel 49%. Het totale bedrag aan steun voor deze belangrijke doelen steeg naar €136,78 miljard van €119,98 miljard.

De belangrijkste verminderingen in uitgaven werden veroorzaakt door het afbouwen van crisissteun om de effecten van de coronaviruspandemie en de Russische invasie van Oekraïne te verzachten. Dit betekent dat de staatssteunuitgaven in 2023 een normalisatiefase ingingen.

De staatssteunoverzicht, gebaseerd op rapporten van lidstaten, toont specifiek dat in 2023:

• Lidstaten rapporteerden ongeveer €186,78 miljard aan totale staatssteunuitgaven, wat overeenkomt met 1,09% van het EU-bbp van 2023 en een vermindering van 23% vergeleken met 2022, toen de totale uitgaven €243,27 miljard bedroegen. Lidstaten hebben zich gericht op het ondersteunen van bedrijven om belangrijke langetermijn EU-prioriteiten te bereiken en de crisissteun sterk verminderd in het licht van de COVID-19-pandemie. EU-lidstaten besteedden in totaal €136,78 miljard aan staatssteun voor belangrijke EU-prioriteiten, ofwel 0,8% van het EU-bbp, wat overeenkomt met een stijging van 14% ten opzichte van 2022, toen de uitgaven voor deze maatregelen €119,98 miljard bedroegen.
• Milieubescherming en energiebesparing zijn de beleidsdoelstellingen waarop lidstaten verreweg het meest hebben uitgegeven in 2023 (€55,32 miljard, goed voor ongeveer 30% van de totale staatssteunuitgaven). Het verhelpen van een ernstige verstoring van de economie was de tweede beleidsdoelstelling, goed voor ongeveer 25% van de totale EU-staatssteunuitgaven.
• Maatregelen goedgekeurd onder het Tijdelijk Crisis- en Transitie Kader (TCTF) om de negatieve effecten van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne op de economie te compenseren en de overgang naar een netto-nuleconomie te bevorderen, waren goed voor €39,45 miljard (21% van de staatssteunuitgaven en 0,23% van het EU-bbp)
• De daling van de staatssteunuitgaven in 2023 werd veroorzaakt door het afbouwen van de maatregelen die waren aangenomen om de economische effecten van de coronaviruspandemie te verzachten. In 2023 daalde dit type steunuitgaven tot 0,06% van het EU-bbp. De uitgaven waren slechts een relatief klein deel van het budget van crisismaatregelen goedgekeurd: 34% voor COVID-19-ondersteuning en 19% voor alle TCTF-maatregelen.
• Het aandeel van maatregelen die zijn vrijgesteld onder de blokvrijstellingsregeling blijft stijgen. Lidstaten implementeerden 2.105 nieuwe maatregelen onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (GBER), 690 onder de Landbouwgroepsvrijstellingsverordening (ABER) en 30 onder de Visserijgroepsvrijstellingsverordening (FIBER) in 2023. Dit komt in totaal overeen met 88% van het totale aantal nieuwe staatssteunmaatregelen en 93% van alle nieuwe staatssteunmaatregelen exclusief crisissteun. Het totale bedrag aan staatssteun besteed onder de blokvrijstellingen was €70,53 miljard (ongeveer 38% van de totale uitgaven in 2023).

Achtergrond

Deze editie van het staatssteunoverzicht 2024 omvat zes speciale aandachtspunten, namelijk staatssteunmaatregelen ter ondersteuning van de economie bij het verzachten van de impact van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en ter bevordering van de overgang naar een netto-nuleconomie; staatssteun verleend in de context van de coronacrisis; blokvrijgestelde staatssteunuitgaven, staatssteun voor energie en milieubescherming, hernieuwbare energie en energiebesparing; uitrol van breedbandnetwerken; industriële innovatie en schone technologieproductie.

Om een beter overzicht te krijgen van de daadwerkelijk verleende steun onder de twee crisisraamwerken, heeft de Commissie periodieke enquêtes uitgevoerd om informatie van lidstaten te verkrijgen. De resultaten zijn samengevat in een reeks beleidsbrieven beschikbaar hier.

Voor meer informatie

De bijlagen van het staatssteunoverzicht bieden aanvullende illustratieve materialen om een beter geïnformeerde lezing van de resultaten van het overzicht 2024 mogelijk te maken. Staatssteunuitgavendata verzameld door DG Mededinging is ook beschikbaar op de datarepositorywebpagina op de mededingingswebsite. Meer informatie over het staatssteunoverzicht, inclusief eerdere overzichten, is te vinden hier.