Dames en heren,
Bedankt voor de warme ontvangst en de kans om de 7e EIT Raw Materials Summit toe te spreken.
Ik wil EIT Raw Materials feliciteren met hun 10e verjaardag. Het is cruciaal dat we dit soort gemeenschappen hebben, die Europese innovatie en excellentie samenbrengen.
Ik wil enkele gedachten delen over de wereldwijde race naar grondstoffen en hoe de circulaire economie kan helpen.
We moeten zorgen voor een stabiele en duurzame aanvoer van grondstoffen. Ze vormen de ruggengraat van onze economie.
Wereldwijde concurrentie om grondstoffen heeft altijd internationale betrekkingen bepaald. De strijd om controle over grondstoffen is een bron van conflict geweest door de geschiedenis heen en is dat nog steeds.
Nu zien we een nieuwe race - dit keer om de kritieke grondstoffen - nodig voor digitalisering en de groene transitie.
In de EU, net als elders in de wereld, zal de vraag naar kritieke grondstoffen enorm toenemen.
Bijvoorbeeld, de behoefte aan zeldzame aardmetalen zal met 7 vermenigvuldigen en lithium met 20 tegen 2050.
Dit alles vindt plaats in een context van onzekerheid, instabiliteit en een veranderende geopolitieke context.
Uw titel “Race naar 2030” is zeer passend. Het is een wereldwijde race tegen de klok, niet alleen om het concurrentievoordeel te behalen, maar ook omdat - in een lineaire economie - toegang tot kritieke grondstoffen de snelheid bepaalt waarmee we onze economieën kunnen decarboniseren en hoe concurrerend we zullen zijn.
Maar de race gaat niet alleen over wie er als eerste is.
De winning en verwerking van mineralen is verantwoordelijk voor bijna 20% van de broeikasgasemissies en 30% van de vervuiling. Het importeren van deze materialen brengt zijn eigen problemen met zich mee. Lange toeleveringsketens betekenen hogere transportemissies, grotere kwetsbaarheid voor verstoringen en grotere risicos dat milieu- en sociale normen niet voldoen aan de in de EU gehanteerde standaarden.
Zoals Draghi goed benadrukte, moeten we deze economische kans grijpen en onze economische veiligheid waarborgen.
Daarom moeten we afstand nemen van lineaire waardeketens en circulaire praktijken in de EU bevorderen.
Het omarmen van circulariteit, door een bloeiende markt voor secundaire grondstoffen te creëren, biedt enorme potentie om onze binnenlandse economie te stimuleren en tegelijkertijd onze milieu-impact aanzienlijk te verminderen.
Zoals onderstreept in de Clean Industrial Deal, brengt circulariteit concurrentievermogen en decarbonisatie samen. Het is de kern ervan.
We willen van de EU de wereldleider maken in de circulaire economie tegen 2030. Dat is de echte race naar 2030!
Dames en heren, we hebben meer dan 50 jaar ervaring met afvalwetgeving en de vooruitgang in het blok is enorm vergeleken met de meeste andere landen ter wereld.
Laten we deze ervaring benutten.
In de afgelopen jaren hebben we al belangrijke stappen gezet door nieuwe instrumenten in te zetten.
De Batterijenverordening zorgt voor de recycling van kritieke grondstoffen in een van de snelst groeiende sectoren.
En met de Kritieke Grondstoffenwet hebben we de middelen om recyclinginspanningen nog verder te stimuleren. Het richt zich op belangrijke materialen zoals permanente magneten en benut het herstelpotentieel van extractief afval.
We hebben zorgvuldig de belangrijkste beleidsrapporten van het afgelopen jaar bestudeerd. Het Draghi-rapport en het Letta-rapport bevatten nuttige aanbevelingen die ons hebben geïnspireerd. Enkele van de conclusies uit die rapporten, samen met input van belanghebbenden, zullen worden vertaald in de Circulaire Economiewet, gepland voor eind 2026.
Ik hoop dat deze wet circulariteit een echte impuls zal geven. Het belangrijkst is dat we een interne markt creëren voor afval, secundaire en herbruikbare materialen. Dit is al lang nodig.
We zijn van plan om te mikken op 25% van het verbruikte strategische grondstof uit recycling tegen 2030.
De focus zal liggen op het genereren van marktvraag naar secundaire grondstoffen, het hervormen van End of Waste-criteria en het digitaliseren van Extended Producer Responsibility-regelingen. Deze maatregelen zijn ontworpen om de bestaande processen te vereenvoudigen, waardoor het voor bedrijven gemakkelijker wordt om circulaire praktijken toe te passen.
Velen van u hebben me horen zeggen dat het vaak goedkoper is om primaire grondstoffen te importeren dan om secundaire grondstoffen gemaakt in de EU te kopen. Dat zou niet het geval moeten zijn. We moeten de economie goed krijgen.
Dit zijn enkele ideeën. Maar we hebben echt uw input, suggesties en ideeën nodig. We zullen eind juni een openbare raadpleging over de Circulaire Economiewet lanceren.
Natuurlijk gaat het werk aan circulariteit ondertussen door. We rollen het ecodesign-werkprogramma uit, we bereiden richtlijnen voor de Verpakkingen en Verpakkingsafvalverordening voor, we werken aan chemische recycling, om maar een paar dingen te noemen.
Ten slotte willen we de bio-economie van Europa versnellen. Niet alle bio-economie is circulair. Maar omdat het gebaseerd is op natuurlijke en biologische hulpbronnen, leent de bio-economie zich heel goed voor circulariteit. En de bio-economie is een andere manier om de sourcing van grondstoffen te diversifiëren.
Door gebruik te maken van een divers scala aan duurzame biologische inputs, kunnen we onze afhankelijkheid van traditionele materialen verminderen en de risicos in de toeleveringsketen minimaliseren. De nieuwe EU-bio-economiestrategie zal dit vaak over het hoofd geziene potentieel ontsluiten en biologische hulpbronnen omzetten in duurzame groei.
Dames en heren, we streven ernaar om circulaire praktijken de norm te maken, niet de uitzondering.
Dit is van vitaal belang om het concurrentievermogen en de veerkracht van Europese industrieën voor de komende jaren te waarborgen.
We moeten versnellen in deze race, en we moeten het samen doen.
En dat is waarom deze top zo belangrijk is.
We moeten dialoog en samenwerking bevorderen en vandaag is het begin van dat proces.
Dank u.