Geachte Leden,

Het is een genoegen hier vandaag te zijn voor deze uitwisseling van gedachten over douanezaken op een cruciaal moment.

Vrijdag is het 2 jaar geleden dat de Commissie haar voorstel voor de Hervorming van de Douane-unie heeft aangenomen, een innovatief pakket om onze douane-unie te moderniseren en te versterken in een context van snelle veranderingen en geopolitieke uitdagingen.

In 2023 trokken we conclusies uit Brexit, de Covid-19-crisis en de eerste sancties tegen Rusland en Wit-Rusland. We hadden e-commerce geïdentificeerd als een toenemende trend en telden 370 wetgevingsstukken die moeten worden gehandhaafd op goederen die de EU-grens passeren.

In 2025 staan handelskwesties nog steeds hoog op de agenda en blijft e-commerce groeien. In 2024 werden 4,6 miljard pakketten geïmporteerd, en recente cijfers bevestigen deze stijgende trend. De Hervorming van de Douane-unie is een van onze belangrijkste antwoorden op deze groeiende en diverse uitdagingen.

De reden dat de Commissaris verantwoordelijk voor handel en economische veiligheid ook verantwoordelijk is voor douane, is simpel: omdat douaneautoriteiten toezicht houden op de bewegingen van goederen die de EU binnenkomen en verlaten. In de geopolitieke context hebben die bewegingen veel te maken met belangrijke EU-beleidslijnen, zoals ons handelsbeleid en onze economische veiligheid.

Traditioneel worden douane geassocieerd met het financiële aspect van de grens, aangezien ze sinds 1968 het EU Gemeenschappelijk Extern Tarief innen. Deze rol blijft bestaan en vertegenwoordigde in 2023 22 miljard euro per jaar, oftewel 9% van de EU Eigen Middelen.

Douane voeren ons handelsbeleid uit door voorwaarden voor preferentiële tarieven te controleren in het kader van handelsakkoorden, quotas te implementeren en antidumpingtarieven of exportbeperkingen op te leggen indien nodig. Ze maken ons handels- en economisch veiligheidsbeleid concreet op de grond met een directe impact voor EU-bedrijven.

Bovendien, nu de EU-wetgeving over producten diversifieert, fungeren douane als de bewaker van de interne markt, waarbij de Douane-unie act als de externe huid van de interne markt. Douane zijn cruciaal om te zorgen dat EU-wetgeving die van toepassing is op goederen die de externe grens passeren, correct wordt geïmplementeerd, vooral als het gaat om naleving van onze regels en normen, bescherming van de gezondheid van consumenten of ons milieu, en bescherming van onze samenleving tegen smokkel, drugs, wapens of vervalste goederen.

Douane hebben al hun belangrijke rol bewezen in het handhaven van sancties, en in de context van mogelijke handelsoverdrachten als gevolg van tarieven tussen de VS en China, zullen douanegegevens en analysecapaciteit van cruciaal belang zijn om adequate beslissingen te nemen.

Zonder douane zijn ons EU-buitenlands economisch beleid en onze normen gedeeltelijk tevergeefs, onze bedoelingen zonder hun volledige impact en is er geen gelijk speelveld of adequate bescherming van bedrijven en consumenten.

Nu ik het kader heb geschetst, laten we de Hervorming van de Douane-unie bespreken.

Zoals ik al zei, werd de Hervorming 2 jaar geleden gepresenteerd en sindsdien is er veel werk verricht.

De Commissie stelde deze Hervorming voor als reactie op de zich ontwikkelende uitdagingen voor onze Douane-unie, zoals ik eerder al noemde. Hoewel de Douane-unie een van de oudste Europese beleidslijnen is, is ze nog te gefragmenteerd en maakt ons daardoor kwetsbaar, omdat het kosten en inefficiënties genereert. Het is tijd voor de Unie om als één te handelen en volledig uitgerust te zijn om bestaande en toekomstige uitdagingen aan te pakken.

Door ons douanekader te moderniseren, willen we een eenvoudiger, efficiënter en digitaler douanesysteem creëren dat onze economie ondersteunt.

We hebben een EU Douaneautoriteit opgezet, een gedecentraliseerde instantie die expertise zal bundelen om douanegegevens te analyseren en lidstaten te ondersteunen bij het richten van hun controles. We moeten nauwkeurig zijn in het selecteren van zendingen om efficiënt te zijn. Deze Autoriteit zal ook training en expertise bieden aan de douaneautoriteiten van de lidstaten. Deze Autoriteit illustreert de Douane-unie die als één handelt en de toegevoegde waarde van een EU-laag voor handelsstromen die onze territorium op elke plaats kunnen binnenkomen of verlaten.

Om processen te vereenvoudigen en het volledige potentieel van data te benutten, hebben we de EU Douane Data Hub ontworpen: een gemeenschappelijk IT-systeem dat zowel bedrijven als douaneautoriteiten bedient.

Vanuit zakelijk perspectief betekent de Hub dat ze hun data slechts één keer hoeven aan te leveren, en het kan opnieuw worden gebruikt gedurende het proces; ze besparen tijd en kunnen in elke lidstaat opereren via hetzelfde IT-hulpmiddel. Deze faciliteit is geldig voor alle handelaren, inclusief MKBs. Het is belangrijk om dit aspect te benadrukken.

Vanuit het perspectief van nationale douaneautoriteiten betekent het een uitgebreid overzicht van handelsstromen, in plaats van gerepliceerde data in silos, en een betere capaciteit om verdachte handelsstromen te analyseren en te detecteren.

Voor beide vertegenwoordigt het besparingen - tot wel 2 miljard euro.

De Hub is cruciaal voor de capaciteit van de EU om data te analyseren en lidstaten te ondersteunen, aangezien de Hub en de Autoriteit samen een doorbraak zullen zijn in douanecontroles.

De Hervorming vergemakkelijkt ook de samenwerking met andere autoriteiten, namelijk Markttoezichthoudende Autoriteiten, wat essentieel is om de handhaving van ons EU-acquis te verzekeren. De Commissie zal morgen haar Strategie voor de Interne Markt presenteren, die in deze context volledig relevant is.

De Hervorming biedt ook verdere faciliteiten voor betrouwbare bedrijven Vertrouwen en Controleren, en enkele verbeteringen in douaneprocessen.

Bovendien heeft de Hervorming uitdagingen geïdentificeerd met betrekking tot toenemende e-commerce handelsstromen.

Ons voorstel omvat nieuwe regels, voortbouwend op het succes van de btw, zodat platforms douanerechten innen en betalen. De Hervorming vereist ook dat platforms verantwoordelijk zijn zoals andere importeurs. Voor ons is dit een noodzakelijke verandering. In deze sector kunnen we niet accepteren dat niemand verantwoordelijk is, dat niemand ervoor zorgt dat basisverplichtingen worden nagekomen.

Wat betreft e-commerce heeft de Commissie de behoefte erkend om verder te gaan. We hebben in februari 2025 de e-commerce communicatie aangenomen en verwelkomen het eigen initiatief van het Parlement om na te denken over hoe het voorstel kan worden verbeterd.

De Commissie steunt een vervroeging van de Hervorming naar 2026 en heeft een verwerkingsvergoeding voorgesteld. U heeft ons document over dit onderwerp ontvangen, en ik zal graag vragen hierover beantwoorden.

Tot slot,

wil ik de IMCO bedanken voor het snelle en uitstekende werk dat deze Commissie heeft geleverd aan de Douanehervorming, en voor de algehele steun voor deze ambitieuze en uitgebreide hervorming van de EU Douane-unie.

Ik ben blij dat het Parlement de essentiële rol erkent die douane hebben als bewakers van de interne markt, en de noodzaak om de Douane-unie te versterken met twee belangrijke enablers: de EU Douaneautoriteit en de EU Douane Data Hub. Het moet duidelijk zijn dat zonder deze twee de doelstellingen van de Hervorming simpelweg niet kunnen worden bereikt.

Ik hoop dat de lidstaten binnenkort ook een Raadsmandaat zullen vinden om met ons in Trilogie te treden. Het Poolse voorzitterschap heeft deze ambitie vanaf het begin uitgesproken om tegen eind juni een Raadsmandaat te vinden en heeft veel geïnvesteerd en investeert nog steeds veel om dit te bereiken, wat we zeer waarderen. Twee jaar na de goedkeuring is het tijd om de laatste fase van de onderhandelingen in te gaan.

Vooral als we de inwerkingtreding van sommige delen van de Hervorming willen anticiperen, wat ik ervan overtuigd ben dat noodzakelijk is om de uitdagingen van e-commerce en de huidige geopolitieke situatie aan te pakken. Tijdens mijn hoorzitting sprak ik mijn steun uit voor uw ambitie om de start van de EU Douaneautoriteit naar 2026 te vervroegen.

We kijken ernaar uit om samen met u verder te werken aan de hervorming van de douane-unie. Het conceptverslag van IMCO versterkt mijn overtuiging dat we samen echt kunnen slagen in het naar een hoger niveau tillen van de Douane-unie.