Vijf jaar geleden deed Derk Boswijk als kandidaat-Kamerlid voor het CDA met andere CDA'ers de oproep om wettelijk vast te leggen dat Nederland zich houdt aan de NAVO-norm. Te lang hebben Nederland en Europa namelijk voor onze veiligheid geprofiteerd van de Amerikanen.
Door de vele conflicten en grote onrust in de wereld zijn de ogen geopend en wordt er weer geïnvesteerd in defensie. Want veilig is de basis voor vrijheid en verbondenheid. Het gaat de goede kant op, maar opbouwen wat door jarenlange bezuinigingen is afgebroken gaat traag.
Het is hoog tijd dat we verantwoordelijkheid nemen voor onze veiligheid en de basis op orde krijgen.
Derk Boswijk
Met deze wet voorkomen we dat er in de toekomst opnieuw flink wordt bezuinigd op defensie, maar garanderen we dat Defensie ons vandaag én de generaties van morgen veilig kan houden.
Tijdens het debat in de Eerste Kamer gaf senator Madeleine van Toorenburg aan dat de CDA-fractie volledig voor de initiatiefwet is: "Het in de eigen rechtsorde wettelijk vastleggen van de verplichting om structureel minimaal 2 procent van het bbp aan defensie uit te geven, zorgt voor een stabiele, adequate krijgsmacht die beter in staat is het gehele territorium van het Koninkrijk te kunnen verdedigen. Tevens geeft dit een duidelijk signaal af aan bondgenoten dat Nederland een betrouwbare bondgenoot is die afspraken nakomt. Ten slotte voorkomt een wettelijk vastgelegd minimumpercentage aan defensie-uitgaven dat de krijgsmacht in de toekomst door bezuinigingen opnieuw eenvoudig geminimaliseerd kan worden.' Deze drie argumenten hebben mijn fractie volledig overtuigd."
Lees de hele inbreng van Madeleine van Toorenburg hier
Voorzitter,
Bij lezing van stukken, ter voorbereiding op een debat, zijn er altijd wel een paar zinnen die zo simpel doch treffend zijn dat ze nog een poosje in je hoofd rondzingen. Nu ook weer, en ik citeer:
“In de jaren na de Koude Oorlog werd fors op de krijgsmacht bezuinigd, maar bleef tegelijkertijd de ambitie om deel te nemen aan internationale crisisbeheersingsoperaties zeer groot. Deze combinatie leidde tot een uitputtingsslag.”
Einde citaat.
Ik herken dit volledig, herinner mij ook nog de sessies die we jaren geleden hielden om tot forse bezuinigingen te komen. Departementale commissies hanteerden de sloophamer. Iedereen riep meteen, in koor: bezuinig op defensie!
Als ik daar nu aan terugdenk... Zeker gelet op het feit dat we met evenzoveel enthousiasme meededen aan buitenlandse missies. Neem Afghanistan en Mali.
Terwijl defensie eigenlijk al lang op haar tandvlees liep.
Het tij is gelukkig gekeerd en met dit voorstel verankeren we onze verplichtingen jegens onze inwoners, defensie en onze bondgenoten.
Ik citeer opnieuw:
“Het in de eigen rechtsorde wettelijk vastleggen van de verplichting om structureel minimaal 2 procent van het bbp aan defensie uit te geven, zorgt voor een stabiele, adequate krijgsmacht die beter in staat is het gehele territorium van het Koninkrijk te kunnen verdedigen. Tevens geeft dit een duidelijk signaal af aan bondgenoten dat Nederland een betrouwbare bondgenoot is die afspraken nakomt. Ten slotte voorkomt een wettelijk vastgelegd minimumpercentage aan defensie-uitgaven dat de krijgsmacht in de toekomst door bezuinigingen opnieuw eenvoudig geminimaliseerd kan worden.”
Deze drie argumenten hebben mijn fractie volledig overtuigd.
We zijn volmondig voor.
Twee punten slechts.
De kracht van onze internationale inzet voor vrede en veiligheid is nog altijd de De "3D-aanpak", die staat voor de combinatie van Defensie, Ontwikkelingssamenwerking en Diplomatie. Deze benadering benadrukt dat een effectieve veiligheidsstrategie verder gaat dan louter militaire middelen en ook inzet van andere instrumenten zoals ontwikkelingshulp en diplomatie vereist. Ontwikkelingssamenwerking in brede zin, mijn eigen uitzending naar Kosovo, onder UNMIK, diende bijvoorbeeld ter versterking van de rechtstaat aldaar.
Is de financiering van een dergelijke inzet (we zenden bijvoorbeeld vaak ook politiefunctionarissen uit) nu ook te rekenen onder die 2 procent. Ik vraag dat omdat sommige landen vooral ‘verdedigen en vechten’, maar wij doen zoveel meer. Zou dat nou onder de 2% kunnen vallen (of is een dergelijke bijdrage vooral interessant als we kijken naar de discussie over de 3,5% plus 1,5% waar defensie ook iets aan heeft.) Graag wat meer duiding wat nu precies onder die 2% valt.
Een tweede vraag, specifiek aan de minister, gaat over de inwerkingtreding van het wetsvoorstel, gelet op de vervroegde verkiezingen voor de Tweede Kamer. Klopt het dat als dit wetsvoorstel wordt aangenomen, direct bij de Voorjaarsnota van 2026 al vastgesteld moet worden welke bedragen minimaal voor 2026 en de vier daaropvolgende jaren minimaal beschikbaar gesteld moeten worden? Betekent dit niet ook dat nog ruim daarvoor, zelfs nog in dit kalenderjaar, een Strategische monitor en een Defensievisie opgesteld moeten worden?
Alleen dan kan er immers een goede koppeling gemaakt worden tussen beleid en budget, waardoor de 2e Kamer en wij onze controlerende werk goed kunnen uitvoeren.
Kan de Minister daarom toezeggen dat nog dit kalenderjaar een Strategische monitor en een Defensievisie worden opgesteld? Ik kan me voorstellen dat dit veel werk vraagt, dus ik kan me er iets bij voorstellen dat eenmalig de 4-jaarlijkse Strategische Monitor en de 15-jarige Defensievisie gecombineerd worden. Graag een reactie van de Minister.
En dan kan ik al weer afronden, voorzitter. Doch niet dan nadat ik de initiatiefnemers namens de CDA-fractie oprecht dank zeg voor voorliggend voorstel.
Het doet er echt toe. Voor nu en in de toekomst.
Dank.
Foto: Robin Utrecht/Eerste Kamer