Gemeenten moeten steeds meer doen, maar krijgen daar te weinig geld voor. Daardoor komt goede hulp aan mensen en investeringen in de samenleving in gevaar. Gemeenten zijn geen uitvoeringsloketten, maar democratisch gelegitimeerde overheden met een eigen visie en aanpak. Zij verdienen ruimte om die verantwoordelijkheid waar te maken.
Lees het opiniestuk van Henri Bontenbal en Mirjam Bikker in het Algemeen Dagblad van 17 april
Gemeenten verdienen vertrouwen van het kabinet
De coalitiepartijen zijn het eens over de voorjaarsnota. Reserveer daarin meer financiële ruimte voor gemeenten, stellen Mirjam Bikker en Henri Bontenbal. Want die moeten steeds meer doen, met veel te weinig geld.
De samenwerking tussen het Rijk en de gemeenten gaat steeds moeizamer. Gemeenten trekken nu een grens in het zand. In een duidelijke brief aan premier Schoof schrijft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) dat het water aan de lippen staat. Gemeenten moeten steeds meer doen, maar krijgen daar te weinig geld voor. Daardoor komt goede hulp aan mensen en investeringen in de samenleving in gevaar.
Denk aan jeugdzorg, schuldhulp, veilige buurten, gemeenschapshuizen en subsidies aan verenigingen. Tegelijkertijd worden gemeenten geacht steeds grotere maatschappelijke verantwoordelijkheden te dragen. Denk aan het opvangen van vluchtelingen, het realiseren van klimaatmaatregelen en het bouwen van betaalbare woningen. Deze taken vragen niet alleen om daadkracht, maar ook om stabiliteit en financiële armslag.
Gemeenten zijn geen uitvoeringsloketten, maar democratisch gelegitimeerde overheden met een eigen visie en aanpak. Zij verdienen ruimte om die verantwoordelijkheid waar te maken.
Stuurloos
Als die ruimte structureel ontbreekt, dreigt lokaal beleid stuurloos te worden. Dan voelen inwoners dat hun gemeente niet levert wat nodig is - niet uit onwil, maar uit onvermogen. En dát ondermijnt het vertrouwen in de hele overheid. De ChristenUnie en het CDA staan bekend als partijen die stevig geworteld zijn in dorpen, steden en wijken. Wij weten hoe belangrijk goed lokaal bestuur is.
Gemeenten verdienen duidelijke afspraken én een eerlijke betaling voor hun werk. Als het kabinet iets belooft, moet het zich daaraan houden. Vorig jaar werd beloofd dat er extra geld zou komen voor de jeugdzorg - niet alleen voor nu, maar ook voor de toekomst. Die afspraak moet worden nagekomen.
Nederland staat voor grote uitdagingen: de woningnood, het klimaat, de zorg en het bieden van zekerheid aan gezinnen. Bij het oplossen van die problemen, spelen gemeenten een hoofdrol. Maar dan moeten zij ook genoeg middelen hebben om hun werk te kunnen doen. Oftewel, geen taken zonder knaken.
Eerlijk samenwerken
Het kabinet beloofde aan Nederland te werken aan herstel van vertrouwen en een nieuwe bestuursstijl. Dan begint dat met eerlijk samenwerken. Zeker met de overheidsinstantie die het dichtste bij inwoners staat en daarmee een belangrijke rol vervult bij het herstel van vertrouwen in die overheid.
De wet zegt dat als gemeenten verplicht taken van het Rijk uitvoeren, zij daar ook voldoende geld voor moeten krijgen. Het is dus niet alleen een politieke keuze, maar ook een wettelijke plicht. En je kunt je afvragen waarom we hier dan überhaupt discussie over hebben.
Het is toch niet meer dan logisch dat de overheid zelf zijn eigen wetten naleeft. De ChristenUnie en het CDA roepen het kabinet op: kom in de voorjaarsnota met heldere keuzes. Houd je aan de afspraken, geef gemeenten eerlijk geld en laat zien dat je het lokale bestuur serieus neemt. Zo zorgen we samen voor beter bestuur én voor het vertrouwen van mensen in de overheid.