Veruit de meeste werkenden in Nederland werken op basis van vaste dienst bij een werkgeven en willen dat zo houden. CAO’s, sociaal overleg en pensioenregelingen zijn belangrijke verworvenheden van ons Rijnslands model. Het CDA wil dat behouden. Tegelijkertijd is zelfstandig werken steeds populairder geworden en kan het belangrijk zijn om grip te krijgen op de eigen balans tussen werk en privé situatie zoals (mantel)zorg of vrijwilligerswerk.
De zelfstandig werkende heeft een eigen positie op de arbeidsmarkt gekregen, zonder dat er duidelijke wetgeving is. Daarom presenteren CDA, VVD, D66 en SGP vandaag de concept-memorie van toelichting op een initiatiefwet. Zo willen de partijen het probleem oplossen vanuit het politieke midden. Het wetsvoorstel moet duidelijkheid geven over de positie van zelfstandig werkenden, de balans tussen hun vrijheden en verantwoordelijkheden vastleggen en een gelijkspeelveld met mensen met een arbeidsovereenkomst creëren. Dit conceptvoorstel is gebaseerd op het Belgische model.
Meer ruimte voor zelfstandige werkenden gaat gepaard met een grotere verantwoordelijkheid. Met dit wetsvoorstel brengen we een duidelijkere positie voor zelfstandigen op de arbeidsmarkt in balans met de meerderheid van de mensen die bij een bedrijf in dienst willen werken. Dat is hoognodig om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en de positie van zelfstandigen te verbeteren met meer bescherming.
Inge van Dijk
Het conceptwetsvoorstel
Het conceptwetsvoorstel schrijft voor dat de vraag of iemand zelfstandig kan werken voor een zelfstandige opdrachtgever moet worden beantwoord aan de hand van drie toetsen. Er komt een aparte commissie die kan helpen bij het beoordelen van het toetsingskader:
- Zelfstandigentoets: Is iemand echt een zelfstandige? Hierbij wordt er gekeken of iemand zich naar buiten toe gedraagt als zelfstandige: heeft iemand meerdere opdrachten? Investeert iemand in eigen bedrijfsmiddelen?
- Werkrelatietoets: zijn er belemmeringen om als zelfstandige te werken? Werkt iemand uit vrije wil als zelfstandige? Heeft iemand een grote mate van vrijheid over de uitvoering van het werk en vrijheid van werktijd of verlof? En is er sprake van hiërarchische controle?
- Sectoraal rechtsvermoeden: sommigen sectoren hebben een hoger risico op schijnzelfstandigheid. Denk bijvoorbeeld aan het tegengaan van arbeidsmigranten die werken in constructies als zzp’ers.
Deze wet verankert ook de positie van zelfstandigen in de wet. Daarnaast verwachten we wel dat ze een voorziening hebben getroffen tegen het risico van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensionering. Zelfstandigen hebben daarbij zelf de verantwoordelijkheid en keuzevrijheid om die voorziening in te richten. Ruimte om te werken als zelfstandigen, rechtszekerheid voor opdrachtgevers en betere sociale bescherming gaan hand in hand in dit wetsvoorstel. We creëren een gelijk speelveld met mensen met een arbeidsovereenkomst en voorkomen zo misbruik.
Pre-consultatie
Het conceptwetsvoorstel gaat vandaag in pre-consultatie. De initiatiefnemers hebben gezamenlijk de concept-memorie van toelichting afgerond en publiceren die nu, met als doel om in de verdere uitwerking alle inbreng vanuit het veld te kunnen verwerken. Daarna wordt de wet aangeboden aan de Raad van State en vervolgens aan het Parlement.