Aan het einde van het smeltseizoen, in september, is de zee-ijsbedekking in het noordpoolgebied normaal het minst. Na een record laag maximum in maart, ligt de omvang van het zee-ijs nu op de 10e plaats sinds het begin van de metingen. Sinds ongeveer 20 jaar neemt het Arctisch zee-ijs veel minder snel in omvang af dan daarvoor, met name in september. Klimaatmodellen laten zien dat natuurlijke schommelingen in het klimaat tijdelijk tegengas kunnen geven aan het aanhoudende verlies van zee-ijs in een opwarmend klimaat.
Klimaatmodellen over de pauze
Uit recent onderzoek in Geophysical Research Letters blijkt dat in klimaatmodellen perioden van verminderde zee-ijsafname (zoals waargenomen over 2007-2024, zie afbeelding 1) regelmatig voorkomen. Namelijk in zo’n 20% van de klimaatexperimenten die dezelfde periode doorrekenen. Dat betekent dat zo’n pauze niet verrassend is, het hoort binnen de normale natuurlijke variatie in het klimaat.
Volgens de klimaatsimulaties zou het niet ongewoon zijn als de huidige pauze in de afname van het zee-ijs in het Noordpoolgebied nog zo’n 5 jaar (50% kans) tot 10 jaar (25% kans) voortduurt. Daarna zal het smelten waarschijnlijk weer sneller gaan, en kan dan in korte tijd extra sterk toenemen. Het is goed mogelijk dat zonder de onderliggende klimaatopwarming het Arctische zee-ijs zelfs zou zijn gegroeid.
Natuurlijke variabiliteit
Natuurlijke schommelingen in het klimaatsysteem kunnen tijdelijke veranderingen veroorzaken, zoals in de zee-ijsbedekking van het Noordpoolgebied, los van de klimaatopwarming door menselijke invloed. Deze schommelingen worden ‘natuurlijke variabiliteit’ genoemd. Mechanismen die hiervoor zorgen zijn periodes waarin bijvoorbeeld bepaalde oceaanstromingen of windpatronen het smelten van zee-ijs tijdelijk remmen. Zo lijkt sinds 2007 een Arctische dipool in luchtdruk zoet water uit Siberische rivieren anders te verdelen over de oceaan. Doordat zoet water bovenop zout zeewater drijft, zorgt het dat de bovenste laag van de oceaan minder mengt en zee-ijs makkelijker vormt.