De periode waarin we droogte monitoren start vandaag. Het KNMI houdt elk jaar van 1 april tot en met 30 september het neerslagtekort bij. De afgelopen maanden is fors minder neerslag gevallen dan gemiddeld, maart was zelfs recorddroog.
Het neerslagtekort is het verschil tussen de hoeveelheid vocht die verdampt en de hoeveelheid neerslag die er valt. In het meteorologisch droogteseizoen (april tot en met september) is de verdamping meestal groter dan de neerslag. Hierdoor droogt de bodem uit, er ontstaat een neerslagtekort. Dat is normaal in deze periode van het jaar. Er zijn overigens uitzonderingen, zoals vorig jaar, waarin de hoeveelheid neerslag groter was dan de verdamping.
Droge start
Wat dit jaar opvalt is dat er in de maanden februari en maart fors minder neerslag is gevallen dan het langjarig gemiddelde. In maart viel gemiddeld over het land ongeveer 6 millimeter neerslag tegen normaal 53 millimeter, een nieuw record voor de maand maart. Als we op 1 januari van dit jaar waren begonnen met het bijhouden van het neerslagtekort, dan had het nu (tot en met 30 maart) op 46 millimeter gestaan.
Verdamping neemt toe door meer zon en hogere temperaturen
De afgelopen decennia is de verdamping toegenomen. Dit komt door meer zonnestraling en hogere temperaturen. De hoeveelheid neerslag is echter ongeveer gelijk gebleven. Hierdoor wordt het verschil tussen verdamping en neerslag steeds groter, de bodem droogt in het groeiseizoen steeds meer uit. Sinds begin deze eeuw zijn de verdamping en het verschil tussen verdamping en neerslag beide ongeveer 60 millimeter toegenomen. De relatieve toenames zijn respectievelijk 13 procent en 130 procent. Procentueel gezien geeft een kleine toename in de verdamping een grote toename in droogte.
Neerslagverwachting komende weken
Voor de komende twee weken wordt ongeveer 6 millimeter neerslag verwacht. Gemiddeld over 1991-2020 valt er in de eerste helft van april ruim 20 millimeter, dus de maand begint veel droger dan gemiddeld.
Droogte monitoren gedurende het hele jaar
Er zijn vele manieren om droogte te monitoren. Iedere index heeft voor- en nadelen. Een van de nadelen van het neerslagtekort is dat deze alleen in het zomerhalfjaar zinvol is, in de winter verdampt er bijna geen vocht. Daarom gebruiken we, net als veel andere landen wereldwijd, ook de Standardized Precipitation Index (SPI) en de Standardized Precipitation-Evapotranspiration Index (SPEI). De SPI en SPEI geven informatie over zowel droge als natte condities en is gedurende het hele jaar geldig. De SPI vergelijkt de hoeveelheid regen die is gevallen met wat er normaal aan regen volgens de klimatologie mag worden verwacht. De SPEI vergelijkt op dezelfde manier de klimatologie van het verschil tussen regen en potentiële verdamping. Voor droogtemonitoring is er wel een nadeel: bij de SPI wordt geen rekening gehouden met verdamping. De SPI vormt dan ook een aanvulling op het neerslagtekort.