De vrijheid van wetenschap staat op meerdere plekken in de wereld onder druk en onderzoekers kunnen daardoor steeds vaker niet altijd onafhankelijk opereren.'We zetten ons met verve in voor de academische vrijheid, in Nederland en elders in de wereld - zo ver onze invloed reikt. Wetenschap bestaat bij gratie van internationale samenwerking en academische vrijheid en onafhankelijkheid,' licht Marcel Levi, bestuursvoorzitter van NWO, de plannen toe. 

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) had NWO gevraagd een programma op te zetten voor internationale topwetenschappers die liever in Nederland werken en heeft hiervoor 25 miljoen euro beschikbaar gesteld. NWO heeft dat bedrag verdubbeld, waardoor nu vijftig miljoen euro beschikbaar is. Minister Bruins van OCW heeft vandaag de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van het fonds.

Toppositie van de Nederlandse wetenschap 

'We hebben heel veel goede wetenschappers in ons land en weten daarom dat één topwetenschapper met een eigen onderzoekslijn een heel vakgebied een gigantische stap vooruit kan helpen. Vijftig van zulke topwetenschappers extra kunnen je hele land een stap vooruit helpen. De wetenschap levert oplossingen voor grote maatschappelijke problemen in bijvoorbeeld de zorg, energietransitie, landbouw, waterbeheer of volkshuisvesting. En draagt bij aan onze onafhankelijkheid van andere landen, nu en in de toekomst. Dat maakt dat ik het belangrijk vind om dit te kunnen doen, ook in tijden waarin we over de breedte bezuinigen op onderzoek en wetenschap. Dit is een kans die we niet moeten laten liggen, aldus minister Bruins. 

Marcel Levi: 'Een van de belangrijkste pilaren om Nederland economisch en maatschappelijk toekomstbestendig te houden berust op kennis, wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Onderzoek is mensenwerk en Nederland kan zich gelukkig prijzen met een continue stroom van zeer talentvolle en hoogopgeleide jonge mensen met creatieve ideeën en grote onderzoeksambities. Er is echter al jaren een braindrain gaande vanuit Europa naar andere landen, terwijl talent dat hier wil werken keihard nodig is. Zeker met het oog op de toekomstige voorspellingen over de arbeidsmarkt en -productiviteit. Dus onderzoekers van hoog niveau die hierheen willen komen, zijn meer dan welkom. Hierdoor behouden en versterken we van de toppositie van de Nederlandse wetenschap.' 

Wetenschappelijke en maatschappelijke versterking van Nederland en Europa

De call for proposals van het Tulp Fonds gaat deze zomer open. Met het oog op de versterking van zowel het Nederlandse als het Europese concurrentievermogen, is het Tulp Fonds bedoeld voor wetenschappers buiten de EU, de EER (Noorwegen, IJsland en Liechtenstein) en Zwitserland.  Toponderzoekers of -talenten met een eigen onderzoekslijn kunnen door Nederlandse onderzoeksorganisaties worden voorgedragen om bij hen het onderzoek voort te zetten. Voor zowel de toponderzoeker als het toptalent geldt dat de kwaliteiten van de onderzoeker internationaal gezien ver uitstijgen boven wat gebruikelijk is binnen de internationale peer group. Per onderzoeker ontvangt de onderzoeksinstelling maximaal  1.000.000 euro aan subsidie, die in de komende paar jaar moet worden besteed. Het kan gaan om zowel fundamenteel, toegepast of praktijkgericht onderzoek, er zijn geen inhoudelijke beperkingen. Het onderzoek, dat door deze wetenschappers wordt uitgevoerd, zal leiden tot wetenschappelijke en maatschappelijke versterking van Nederland en Europa.

Het Fonds is vernoemd naar de tulp. De tulp is van oorsprong uit het buitenland afkomstig, maar inmiddels een nationaal icoon van ons land.