In droge zomers kan er te weinig water zijn om gewassen in de land- en tuinbouw te besproeien. Sinds 2023 mag hiervoor in Nederland gezuiverd stedelijk afvalwater gebruikt worden. Er kunnen in dit water nog chemische stoffen en ziekteverwekkers zitten. Het is daarom belangrijk dat dit water schoon en veilig genoeg is. Het RIVM ontwikkelde daarom een beoordelingskader om te toetsen of het gebruik van gezuiverd stedelijk afvalwater veilig is voor mensen en voor het grondwater-ecosysteem.
In 2024 heeft het RIVM onderzocht hoeveel chemische stoffen en ziekteverwekkers gezuiverd afvalwater maximaal mag bevatten om gewassen die daarmee worden besproeid nog veilig te kunnen eten.
In dit vervolgonderzoek heeft het RIVM gekeken naar de blootstelling van mensen via de lucht en via drinkwater en naar de blootstelling van het grondwater-ecosysteem.
Lucht en drinkwater
De kans is klein dat mensen ziek worden als ze via de lucht in contact komen met dit gezuiverde afvalwater. Het gaat dan om mensen die werken met het irrigatiewater, omwonenden en voorbijgangers.
In beschermde gebieden waar drinkwater wordt gemaakt van grondwater, mag geen gezuiverd afvalwater worden gebruikt. De kans bestaat namelijk dat ziekteverwekkers via het grondwater in het drinkwater komen. Buiten deze beschermde gebieden is dat niet het geval en kan het afvalwater veilig gebruikt worden.
Aanleiding en aanbeveling
Europese wetgeving stimuleert sinds 2020 om bij droogte gezuiverd afvalwater te gebruiken voor de besproeiing van gewassen. Nederland heeft deze wetgeving in 2023 ingevoerd.
Het RIVM adviseert het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
)) op basis van de resultaten uit dit onderzoek een tool te ontwikkelen waarmee in de praktijk voor specifieke situaties vastgesteld kan worden of het gebruik van gezuiverd afvalwater is toegestaan.