Sehr geehrter Herr Ministerpräsident Haseloff,
Sehr geehrter Herr Dr. Reck[1],
Sehr geehrte Frau Dr. Steiner[2],
Sehr geehrte Damen und Herren,
liebe Freundinnen und Freunde des Bauhauses,
100 Jahre Bauhaus in Dessau – das ist ein stolzes Jubiläum. Es ist mir eine große Ehre, mit Ihnen die Eröffnung der Veranstaltung „An die Substanz. Bauhaus Dessau 100“ zu feiern.
Wir feiern mehr als eine Rückschau auf eine historische Institution. Wer sich mit dem Bauhaus beschäftigt, weiß, dass diese Bewegung nie in die Vergangenheit gerichtet war. Sie war immer zukunftsorientiert. Das Bauhaus war ein Ort des Aufbruchs. Und genau deshalb ist es heute noch so aktuell und inspirierend.
Heute stehen wir in Europa erneut vor großen Veränderungen: Der Übergang zu einem klimaneutralen Kontinent, die Digitalisierung, die Frage nach sozialem Zusammenhalt und nach neuen Formen des Zusammenlebens.
Diese Herausforderungen greift das Neue Europäische Bauhaus auf und führt die Bauhaus-Idee ins 21. Jahrhundert. Vor fünf Jahren wurde es von Kommissionspräsidentin Ursula von der Leyen ins Leben gerufen. Mit dem Ziel, die grüne Transformation Europas nicht nur technologisch, sondern auch kulturell, ästhetisch und sozial zu gestalten.
„Schön, duurzaam, samen“ – dat zijn de drie centrale waarden van het Nieuwe Europese Bauhaus. Of NEB, zoals velen het afkorten. En als we goed kijken, herkennen we hier de DNA van het historische Bauhaus:
- De zoektocht naar een nieuwe, functionele, maar ook zintuiglijke esthetiek.
- De overtuiging dat goed ontwerp voor iedereen toegankelijk moet zijn.
- En het vertrouwen in creatieve samenwerking – over vak- en maatschappelijke grenzen heen.
Zowel het historische Bauhaus als het Nieuwe Europese Bauhaus stellen de mens centraal. Beide geloven in de kracht van ontwerp om de samenleving te veranderen. En beide bouwen bruggen tussen disciplines: Tussen ambacht en industrie, tussen innovatie en traditie, tussen kunst en alledaagse dingen.
Wat het Bauhaus destijds heeft voorgedacht, wordt vandaag de dag binnen het kader van het Nieuwe Europese Bauhaus weer in concrete acties omgezet.
De mensen in Saksen-Anhalt zijn actieve medemakers van deze beweging. Dat tonen veel projecten. Een van deze indrukwekkende projecten mocht ik vandaag al bezoeken: het project „Real Labor ZEKIWA“ in Zeitz.
Dort wordt de voormalige kinderwagenfabriek ZEKIWA omgevormd tot een nieuw centrum voor gemeenschappelijk wonen, werken en leren. Met middelen uit het Europese fonds voor de rechtvaardige transitie (Just Transition Fund) en volgens de criteria van het Nieuwe Europese Bauhaus wordt in Zeitz een belangrijke plek van industriële en sociale geschiedenis nieuw leven ingeblazen.
En verdere projecten, die ook uit het fonds voor de rechtvaardige transitie worden ondersteund, zijn dit jaar ook van start gegaan:
- In Halle an der Saale zal een historisch Bauhaus worden gerenoveerd en verder ontwikkeld tot een regionale onderwijsinstelling voor leembouw.
- In Kleinpaschleben zal een ongebruikte school worden omgevormd tot een gezinscentrum en zo de nieuwe sociale kern van het dorp worden gemaakt.
- In de Lutherstad Eisleben zal een nieuw «Bürger- en Energiepark» ontstaan.
Mijn dames en heren,
De waarden en ideeën van het Bauhaus dagen ons uit – juist vandaag, waar de maatschappelijke kloof toeneemt.
Des te belangrijker is het om ruimte te creëren voor dialoog, samenwerking en verbeeldingskracht. Precies dat doet het Nieuwe Europese Bauhaus. Het ziet zichzelf als een open platform, en als een uitnodiging aan iedereen om mee te doen: architecten, kunstenaars, gemeenten, onderzoekers, ambachtslieden, jongeren, lokale initiatieven.
En het staat voor een Europa dat zijn transformatie actief en creatief vormgeeft – geïnspireerd door de geest van het Bauhaus en met het oog op de uitdagingen van vandaag.
Möge het Bauhaus-jubileum ons allemaal inspireren om deze taak samen aan te nemen – in Dessau, in Saksen-Anhalt, in Europa en daarbuiten.
Ik dank u.