Op de CELAC-EU-top in Santa Marta, Colombia, hebben de Europese Unie en 33 landen uit Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (LAC) hun inzet hernieuwd om een vreedzame wereldorde te verdedigen, gebaseerd op democratie, sociale rechtvaardigheid, respect voor mensenrechten en fundamentele vrijheden. De leiders beloofden de internationale samenwerking te versterken en de door de VN geleide wereldorde te beschermen tegen toenemende druk.

De discussies richtten zich op praktische samenwerking om democratie en multilateralisme te versterken, de groene, digitale en sociale transities te stimuleren, handelsmogelijkheden uit te breiden en gezamenlijke actie op het gebied van veiligheid op te voeren.

 

Het realiseren van gedeelde prioriteiten

De top werd afgesloten met een politieke verklaring en een routekaart waarin concrete acties werden uiteengezet op het gebied van handel, klimaat, energie, digitale transformatie, voedselzekerheid, gezondheid, onderwijs, onderzoek en cultuur.

Gezamenlijke initiatieven omvatten:

• Gedeelde visie voor goed bestuur wereldwijd: Tijdens de top kwamen de leiders overeen om verder samen te werken aan het nieuw leven inblazen van multilateralisme en het verdedigen van de principes van het VN-Handvest, het bevorderen van de uitvoering van het Pact voor de Toekomst en het VN80-hervormingsinitiatief. Ze spraken af samen te werken aan onder andere een effectievere internationale financiële architectuur, een open, transparant, voorspelbaar en rechtvaardig multilateraal handelssysteem binnen het kader van de WTO, ambitieuze klimaatactie met volledige uitvoering van het Akkoord van Parijs, uitvoering van de Agenda 2030 en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs). Ook spraken ze af het partnerschap te consolideren om gemeenschappelijke prioriteiten te bevorderen en multilaterale actie op het gebied van mensenrechten te versterken.

• Veerkrachtige, schone energienetwerken: €6,86 miljard zal 24 projecten financieren om een schoner, efficiënter en beter verbonden regionaal elektriciteitsnetwerk op te bouwen, onder het Global Gateway-initiatief. Dit initiatief brengt Team Europe samen, dat €2,73 miljard toezegt, de Europese Investeringsbank (EIB), die €2 miljard bijdraagt, EU-ontwikkelingsfinancieringsinstellingen, toonaangevende energiebedrijven en regionale instellingen waaronder CELAC, de Latijns-Amerikaanse Energieorganisatie, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de Ontwikkelingsbank van Latijns-Amerika en het Caribisch gebied (CAF).

• Sterkere netwerken en slimmere technologie: Een nieuw gelanceerd EU-LAC Supercomputing Network voor AI verbindt regionale rekencentra in beide regios, met €15 miljoen van de EU, Spanje en Brazilië. Tegelijkertijd zal het BELLA-programma uitbreiden via de EllaLink glasvezelkabel tussen Europa en Brazilië, die tegen het einde van 2025 ook hoge-snelheidsverbindingen brengt naar Costa Rica en Guatemala en in 2026 Centraal-Amerika, Peru en het Caribisch gebied bereikt. De EIB en de CAF zullen ook tot €864 miljoen inzetten en CELAC-landen voorzien van een regionaal eigendom satelliet, die digitale toegang biedt tot afgelegen gebieden, waaronder het Amazonegebied en de Caribische eilanden.

• Versterkte rampenvoorbereiding: De EU en Caribische landen lanceren Stormwatch, een nieuw partnerschap dat gebruikmaakt van EU-satellietgegevens en supercomputing om rampenvoorbereiding te versterken in het licht van verslechterend extreem weer. Het initiatief zal geavanceerde voorspellingsinstrumenten bieden aan Caribische meteorologen, ondersteund door het Copernicus Aardobservatieprogramma van de EU en Destination Earth digitale modellering. Een nieuw Copernicus Competentiecentrum zal worden opgericht in het Caribbean Institute for Meteorology and Hydrology om lokale klimaatmonitoring en training te verbeteren. Dit zijn enkele van de instrumenten die bijdragen aan de uitvoering van het EU-LAC Memorandum over rampenrisicovoorkoming en -beheer. De verwoestende impact van orkaan Melissa benadrukte het cruciale belang van werken aan paraatheid en rampenbestendigheid.

• Eerlijke en wederzijds voordelige economische samenwerking: De EU-Mercosur Partnerschapsovereenkomst en de EU-Mexico Gemoderniseerde Globale Overeenkomst vertegenwoordigen de weg vooruit in onze handelsrelaties: ambitieuze, duurzame en winstgevende deals die beide continenten kunnen helpen groeien en bloeien. Het onderhandelen over nieuwe overeenkomsten, zoals de EU-Ecuador Sustainable Investment Facilitation Agreement, zal nieuwe manieren creëren om dit partnerschap verder te versterken. Breder gezien, herhaalden beide regios hun gedeelde inzet voor op regels gebaseerde, open handel en spraken ze af samen te werken aan de hervorming en modernisering van de Wereldhandelsorganisatie.

• Duurzame waardeketens: Via Global Gateway-investeringen in Grenada, Mexico en de Dominicaanse Republiek ondersteunt de EU inspanningen om 660.000 ton sargassum-zeewier te verzamelen en om te zetten in veilige commerciële producten, waarmee regionale waardeketens en nieuwe banen worden gecreëerd.

• Een verenigd front tegen georganiseerde misdaad: Georganiseerde misdaad en drugshandel vormen een grote bedreiging voor de veiligheid van burgers in de regio en in Europa. Een uitgebreide aanpak die preventie, handhaving en samenwerking combineert, is goedgekeurd door leiders van beide regios, die instemden met sterkere operationele samenwerking op het gebied van burgerveiligheid via politie-, gerechtelijke en grensbeheercoördinatie. De lancering van een EU-LAC Alliantie voor Burgerveiligheid bevordert een broodnodige integrale aanpak van overheid en samenleving voor veiligheid, voortbouwend op lopende samenwerking op het gebied van justitie en rechtshandhaving, en versterkt samenwerking op gebieden zoals de strijd tegen drugshandel, grensbeheer, maritieme veiligheid, havenbeveiliging en cyberdomeinen. De EU stelde voor dat de LAC-partners gezamenlijke inspanningen leveren om informatie-uitwisseling tussen legitieme actoren op zee te waarborgen, om illegale activiteiten te voorkomen, via een uitgebreid programma voor kritieke informatie-uitwisseling, CRIMARIO, dat nu voor de hele regio beschikbaar zal zijn. Samen met landen in de regio zal de EU blijven pleiten voor de rechtsstaat en respect voor het internationaal recht.

• Versterkte zorgsystemen: De EU en LAC lanceren een Bi-regionaal Pact voor Zorg dat onze samenwerking uitbreidt naar het gebied van sociale zaken. Het creëert een platform voor regelmatige en gestructureerde discussies tussen de EU en LAC over hoe onze zorgsystemen en -programmas te versterken met een integrale aanpak, die ondersteuning verbetert voor degenen die het nodig hebben en tegelijkertijd de arbeidsomstandigheden van professionele zorgverleners verbetert, terwijl ook de zware last van onbetaalde zorg voor gezinnen en gendergelijkheid wordt aangepakt.

 

Achtergrond

De EU en LAC delen een inzet voor inclusief en effectief multilateralisme en een op regels gebaseerde internationale orde, geworteld in het internationaal recht en de principes van het VN-Handvest. In multilaterale fora behoren zij tot de meest nauw op elkaar afgestemde regios ter wereld. Samen vertegenwoordigen zij bijna een derde van de leden van de VN en hebben zij het gewicht om een belangrijke bijdrage te leveren aan het aanpakken van mondiale uitdagingen.

De CELAC-regio blijft ook economisch belangrijk. Alleen al in 2024 bedroeg de handelsuitwisseling 416 miljard euro, wat een groei van meer dan 56% sinds 2014 betekent. Op de EU-CELAC-top van 2023 spraken beide regios af deze relatie verder te versterken en inspanningen te leveren om ambitieuze overeenkomsten zoals de EU-Mercosur-deal te finaliseren.

 

Voor meer informatie