Vandaag zet de Europese Commissie een volgende stap in de uitvoering van het Pact over Migratie en Asiel door de eerste jaarlijkse migratiebeheercyclus te lanceren.
De jaarlijkse cyclus biedt een uitgebreid overzicht van de asiel- en migratiesituatie in de EU, identificeert de migratiesituaties waarmee lidstaten worden geconfronteerd en stelt een jaarlijkse solidariteitspot voor, die door de Raad moet worden aangenomen. De lancering van de jaarlijkse cyclus is een belangrijke mijlpaal voor de effectieve uitvoering van het Pact vanaf juni 2026.
Eerste Europese jaarlijkse asiel- en migratierapport
Het jaarlijkse asiel- en migratierapport van de EU geeft een uitgebreid beeld van de asiel-, migratie- en opvangsituatie in de EU en identificeert potentiële trends en ontwikkelingen voor het komende jaar. Het toont een voortdurende verbetering van de migratiesituatie tijdens de rapportageperiode (juli 2024-juni 2025) met 35% minder illegale grensoverschrijdingen, mede dankzij verbeterde samenwerking met partnerlanden. Tegelijkertijd blijven er uitdagingen bestaan, zoals voortdurende druk door onregelmatige aankomsten en ongeautoriseerde bewegingen binnen de EU, de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, de bewapening van migratie door Rusland en Wit-Rusland aan de buitengrenzen, en samenwerking op het gebied van terugkeer en heropname.
Lidstaten blijven vooruitgang boeken bij de uitvoering van het Pact en zorgen ervoor dat hun nationale asiel-, opvang- en migratiesystemen klaar zijn tegen juni 2026. Er is echter een algemene noodzaak om het tempo van deze hervormingen te versnellen.
Gestage vooruitgang in de uitvoering van alle onderdelen van het Pact, de dalende trend van onregelmatige aankomsten en de prognose voor het komende jaar, samen met de bemoedigende resultaten van de uitgebreide samenwerking met partnerlanden, vormen een solide basis voor effectief migratie- en asielbeheer.
Besluit van de Commissie over het migratiedrukniveau van lidstaten
Op basis van de informatie en bewijzen uit het Europese jaarlijkse asiel- en migratierapport constateert de Commissie dat lidstaten in de hele Unie te maken hebben met verschillende migratiesituaties en -drukken. Op basis van de kwantitatieve en kwalitatieve criteria die in de Pactwetgeving zijn vastgelegd, stelt de Commissie met name vast dat:
Griekenland en Cyprus onder migratiedruk staan vanwege het onevenredige aantal aankomsten in het afgelopen jaar. Spanje en Italië staan ook onder migratiedruk vanwege een onevenredig aantal aankomsten na zoek- en reddingsacties op zee in dezelfde periode. Deze vier lidstaten komen daarom in aanmerking voor toegang tot de solidariteitspot, het solidariteitsinstrument van de EU voor lidstaten onder migratiedruk, wanneer het Pact medio 2026 in werking treedt.
België, Bulgarije, Duitsland, Estland, Ierland, Frankrijk, Kroatië, Letland, Litouwen, Nederland, Polen en Finland lopen risico op migratiedruk, hetzij vanwege het hoge aantal aankomsten in het voorgaande jaar, voortdurende spanningen in hun opvangsystemen of de dreiging van bewapening van migratie die onevenredige verplichtingen kan creëren in het komende jaar. Zij krijgen prioritaire toegang tot de EU Migration Support Toolbox en hun situatie wordt versneld herbeoordeeld afhankelijk van veranderingen. Daarnaast zal de Commissie binnenkort een aanbesteding van €250 miljoen lanceren ter ondersteuning van de aankoop van drone- en anti-dronecapaciteiten om lidstaten te helpen die te maken hebben met hybride dreigingen en toenemende drone-invallen.
Bulgarije, Tsjechië, Estland, Kroatië, Oostenrijk en Polen hebben te maken met een significante migratiesituatie vanwege de cumulatieve druk van de afgelopen vijf jaar. Zij kunnen de Raad verzoeken om een volledige of gedeeltelijke vrijstelling van hun bijdragen aan de solidariteitspot voor het komende jaar.
Om het evenwicht tussen solidariteit en verantwoordelijkheid te bewaren, zorgt het Pact ervoor dat lidstaten die bijdragen aan de solidariteitspot niet verplicht zijn hun solidariteitsbeloften na te komen aan een lidstaat onder migratiedruk als de Commissie systemische tekortkomingen in die lidstaat heeft vastgesteld met betrekking tot de nieuwe verantwoordingsregels. De Commissie zal deze situatie in juli 2026 en opnieuw in oktober 2026 beoordelen.
Voorstel voor een solidariteitspot
De Commissie stelt vandaag ook de oprichting van de eerste solidariteitspot voor om tegemoet te komen aan de behoeften van lidstaten onder migratiedruk. In overeenstemming met de regels van het Pact is dit voorstel niet openbaar.
Het is nu aan de Raad om het Commissievoorstel aan te nemen en overeenstemming te bereiken over de omvang van de solidariteitspot en over hoe elke lidstaat zal bijdragen volgens haar eerlijke aandeel. Zodra de Raad het besluit over de solidariteitspot aanneemt, worden de solidariteitsbijdragen van de lidstaten openbaar en juridisch bindend.
Lidstaten zijn vrij om de vorm van hun solidariteitsbijdragen te kiezen tussen persoonsgebonden solidariteit (herlocatie of compensatie van verantwoordelijkheden indien van toepassing), financiële steun en alternatieve maatregelen of een combinatie daarvan.
Achtergrond
Het jaarlijkse asiel- en migratierapport van de EU is gebaseerd op informatie van lidstaten, de statistische afdeling van de EU (Eurostat), EU-agentschappen en de Europese Dienst voor extern optreden. De in het rapport verzamelde bewijzen ondersteunen de identificatie van de migratiesituatie in lidstaten en het voorstel voor de jaarlijkse solidariteitspot om deze migratiesituatie aan te pakken.
De Commissie zal de algemene migratiesituatie in de EU jaarlijks beoordelen. Dit zorgt ervoor dat het permanente solidariteitsmechanisme dat door het Pact is ingesteld, de uitdagingen en verantwoordelijkheden die aan verschillende lidstaten worden opgelegd, in evenwicht brengt.
Het jaarlijkse rapport bevat de tweede stand van zaken over de uitvoering van het Pact over Migratie en Asiel (bijlage I).
Voor meer informatie
Vragen en antwoorden over de eerste jaarlijkse migratiebeheercyclus
Eerste jaarlijkse migratiebeheercyclus
Eerste stand van zaken over de uitvoering van het Pact over Migratie en Asiel - juni 2025
