Vandaag versterkt de Europese Unie haar paraatheidsstructuur voor gezondheidscrisissen met het nieuwe Unieplan voor preventie, paraatheid en respons bij gezondheidscrisissen. Het zal beleidsmakers, crisisbeheerders en belanghebbenden praktische hulpmiddelen bieden, zoals het uitwisselen van informatie, expertise en technische assistentie wanneer een crisis zich voordoet, voor gecoördineerde actie in tijden van gezondheidscrisissen om de gezondheid en het welzijn van mensen in de hele EU te beschermen.
Het Unieplan richt zich op alle potentiële gezondheidsrisicos en crisissen, of deze nu natuurlijk, accidenteel of opzettelijk zijn, veroorzaakt door verschillende bedreigingen. Het schetst het gezondheidscrisisbestuurskader van de EU, dat loopt van beschikbare capaciteiten en middelen tot ondersteuningsmechanismen en toezicht, over alle fasen van de crisisbeheersingscyclus. Zo zal het Unieplan de lidstaten helpen door het EU-gezondheidscrisisgereedschap te schetsen, bestaande uit:
- Preventie en paraatheid: ondersteuning van de veerkracht en ontwikkeling van het gezondheidssysteem, beschikbaarheid en distributie van medische tegenmaatregelen
- Detectie en beoordeling: EU-brede surveillance, vroegtijdig waarschuwingssysteem en risicobeoordelingen
- Respons: coördinatie, inzet van capaciteiten en erkenning van een volksgezondheidsnoodsituatie op EU-niveau
- Herstel: evaluatie van crisisrespons, geleerde lessen en ondersteuning bij wederopbouw in de hele EU
Voortbouwend op lessen uit COVID-19 benadrukt het Unieplan het belang van de ontwikkeling van nationale plannen voor gezondheidscrisissen en helpt het de lidstaten deze te ontwikkelen in overeenstemming met EU-kaders. Het Unieplan is een levend document en zal regelmatig worden bijgewerkt naarmate er lessen worden getrokken uit echte crisissen en nieuwe uitdagingen ontstaan. Het zal ook regelmatig worden getest via simulatie-oefeningen, waarvan de eerste gepland staat voor 2026 met betrokkenheid van lidstaten, EU-agentschappen en belanghebbenden, om ervoor te zorgen dat het plan effectief blijft en zich aanpast aan nieuwe bedreigingen.
Het plan versterkt het collectieve vermogen van de EU om mensen in de hele EU te beschermen en de continuïteit van essentiële diensten te waarborgen door een uitgebreid kader te bieden voor het voorkomen, voorbereiden, reageren op en herstellen van gezondheidscrisissen. Geïmplementeerd via gecoördineerde actie tussen de Commissie, EU-instellingen en -agentschappen en lidstaten, bouwen we samen aan een sterkere, veerkrachtigere en inclusievere Europese Gezondheidsunie, die ervoor zorgt dat iedereen beschermd is tegen grensoverschrijdende bedreigingen voor de gezondheid.
Achtergrond
Het plan ondersteunt de uitvoering van de EU Preparedness Union Strategy. Het is gebaseerd op een integrale benadering van overheid en samenleving. Dit wordt geleid door het principe van One Health, dat streeft naar verbetering van de onderlinge gezondheid van mensen, dieren en het milieu. Het plan bevordert ook de samenwerking met internationale partners zoals de Wereldgezondheidsorganisatie in lijn met de wereldwijde gezondheidsprioriteiten van de EU.
Het Niinistö-rapport over paraatheid en gereedheid van de EU concludeerde dat het versterken van de paraatheid en gereedheid van Europa om de groeiende veiligheidsuitdagingen van vandaag aan te pakken, waarvan gezondheid een belangrijke prioriteit en dringende kwestie is, essentieel is. Het rapport erkende ook dat paraatheid niet alleen een nationale verantwoordelijkheid is, maar een gedeelde Europese inspanning die een sterkere rol van de Unie vereist bij het coördineren en ondersteunen van lidstaten op dit gebied. Het Unieplan is een belangrijke actie van de EU Preparedness Union Strategy in de gezondheidssector, gebaseerd op Verordening (EU) 2022/2371 inzake ernstige grensoverschrijdende bedreigingen voor de gezondheid. Deze verordening is de hoeksteen van het EU Health Security Framework en helpt landen om samen te werken, zich voor te bereiden en effectief te reageren op gezondheidsbedreigingen.
Meer informatie:
Factsheet – Unieplan voor preventie, paraatheid en respons bij gezondheidscrisissen
Website – Preventie, paraatheid en responsplanning
