De Europese Unie zal de invoer van Russisch gas effectief en permanent stopzetten en overgaan tot het geleidelijk afbouwen van Russische olie volgens de voorlopige politieke overeenkomst die vandaag door het Europees Parlement en de Raad is bereikt. Deze historische beslissing zal de afhankelijkheid van de EU van een onbetrouwbare leverancier beëindigen, die herhaaldelijk de Europese energiemarkten heeft gedestabiliseerd, de leveringszekerheid in gevaar heeft gebracht met energiewapen en de Europese economie heeft geschaad. Zoals uiteengezet in de REPowerEU Roadmap, is de volledige uitfasering van Russische fossiele brandstoffen een essentiële stap om de energieonafhankelijkheid, concurrentievermogen, veerkracht en marktstabiliteit van Europa te waarborgen.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen zei: “Vandaag betreden we het tijdperk van volledige energieonafhankelijkheid van Europa ten opzichte van Rusland. REPowerEU heeft geleverd. Het heeft ons beschermd tegen de ergste energiecrisis in decennia en heeft ons geholpen om in recordtempo over te schakelen van Russische fossiele brandstoffen. Vandaag stoppen we deze importen permanent. Door Putins oorlogskas uit te putten, staan we solidair met Oekraïne en richten we ons op nieuwe energiepartnerschappen en kansen voor de sector”.

Een permanent verbod op Russische gasimporten 

De overeenkomst van vandaag zorgt voor een geleidelijke maar permanente beëindiging van de Russische gasimporten met uitfasering van LNG-imports uiterlijk 31 december 2026 en pijpleidinggas uiterlijk 30 september 2027. Uitzonderlijk mogen lidstaten deze deadline verlengen tot 31 oktober 2027 als hun opslagniveaus onder de vereiste vulniveaus liggen. In het bijzonder:

  • Voor korte termijn leveringscontracten afgesloten vóór 17 juni 2025 geldt het verbod op Russische gasimporten vanaf 25 april 2026 voor LNG en 17 juni 2026 voor pijpleidinggas.
  • Voor langlopende contracten voor LNG-imports afgesloten vóór 17 juni 2025 geldt het verbod vanaf 1 januari 2027, in lijn met het 19e sanctiepakket.
  • Pijpleidinggasimporten onder langlopende contracten zijn alleen toegestaan tot 30 september 2027. Indien lidstaten moeite hebben om de vereiste opslagniveaus te vullen, geldt het importverbod voor pijpleidingen pas vanaf 1 november 2027.
  • Wijzigingen aan bestaande contracten zijn alleen toegestaan voor nauw omschreven operationele doeleinden en mogen niet leiden tot verhoogde volumes of prijzen.

Daarom zal de EU uiterlijk in november 2027 de Russische gasimporten definitief hebben uitgefaseerd.

Onder de politieke overeenkomst zijn sterke waarborgen tegen omzeiling opgenomen, bovenop het reeds bestaande douanecontrole- en toezichtkader. Voorzieningen om de transparantie, monitoring en traceerbaarheid van Russisch gas binnen de EU-markten te verbeteren, zullen de effectieve uitvoering van het importverbod ondersteunen.

Voor Russisch gas dat tijdens de overgangsperiode wordt geïmporteerd, is voorafgaande toestemming vereist met het indienen van zeer gedetailleerde informatie om ervoor te zorgen dat de import beperkt blijft tot volumes op basis van historische (bestaande) contracten. Wat betreft de import van niet-Russisch gas, moeten importeurs informatie verstrekken over het productie-land; terwijl uitgezonderde landen die exporteurs zijn die in 2024 5 bcm aan de EU leverden en ofwel sancties hebben of geen infrastructuur om gas te importeren.

Een geleidelijke en gecoördineerde uitfasering van Russische fossiele brandstoffen

Volgens de overeenkomst moeten lidstaten uiterlijk 1 maart 2026 nationale diversificatieplannen indienen waarin maatregelen worden beschreven om hun gas- en olievoorzieningen te diversifiëren. Zij moeten ook binnen een maand na inwerkingtreding van de verordening de Commissie op de hoogte stellen of zij Russische gasleveringscontracten of nationale wettelijke verboden hebben.

De Commissie zal de plannen beoordelen en, indien nodig, aanbevelingen uitbrengen uiterlijk drie maanden na ontvangst van de plannen. Bovendien staat de Commissie klaar om de lidstaten gedurende het hele proces te ondersteunen.

Om omzeiling van het gasverbod te voorkomen, stelt de nieuwe verordening monitoringsmechanismen in en de verplichting voor autoriteiten om samen te werken en informatie uit te wisselen over de invoer van aardgas. De Commissie zal de lidstaten ondersteunen en nauwlettend volgen, samen met het EU Agentschap voor de Samenwerking van Energie Regelgevers (ACER), het Europees Openbaar Ministerie (EPPO) en het Europees Bureau voor Fraudebestrijding (OLAF), de voortgang en effecten van de uitfasering van Russische gas- en olie-imports. 

De maatregelen in de verordening worden zorgvuldig en goed gecoördineerd met de lidstaten uitgerold, om mogelijke prijsinvloeden te minimaliseren, markten te stabiliseren door veilige en voorspelbare alternatieve leveringen te garanderen en rechtszekerheid te bieden.

De Commissie blijft zich inzetten om de uitfasering van alle resterende olie-imports uit Rusland uiterlijk eind 2027 te waarborgen, in lijn met de Verklaring van Versailles. Begin volgend jaar zal een wetsvoorstel worden ingediend om de invoer van Russische olie te verbieden.

Vervolgstappen

Na deze politieke overeenkomst moet de tekst in alle EU-talen worden vertaald en formeel worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad. De goedkeuring in de Raad vereist een gekwalificeerde meerderheid. Na deze formele goedkeuring wordt de tekst gepubliceerd in het Publicatieblad.

Achtergrond

EU-leiders kwamen overeen om Russische energie uit te faseren in de Verklaring van Versailles van maart 2022. Als onmiddellijke reactie op de oorlog in Oekraïne en de wapenisering van energievoorzieningen door Rusland, stelde de Europese Commissie in mei 2022 het REPowerEU Plan voor. Sinds het begin van de oorlog is de afhankelijkheid van de EU van Russisch gas gedaald van 45% van de totale import naar 13% in de eerste helft van 2025. Toch kwam er vorig jaar nog 35 bcm Russisch gas het EU-energiesysteem binnen, ter waarde van naar schatting 10 miljard euro tegen huidige prijzen. Alle invoer van Russische steenkool is door sancties verboden, de olie-import is gedaald van 27% begin 2022 naar 2% nu.

De Commissie nam op 6 mei 2025 de REPowerEU Roadmap aan, die de weg vrijmaakt voor de volledige energieonafhankelijkheid van de EU van Rusland. Op 17 juni 2025 diende de Commissie vervolgens dit wetsvoorstel in om alle invoer van Russisch gas effectief te verbieden en de uitfasering van Russische olie te waarborgen.

In oktober nam de Raad het 19e sanctiepakket tegen Rusland aan, met als doel de inkomsten van Rusland uit energie-export te verminderen, de invoer van Russisch vloeibaar aardgas (LNG) te verbieden vanaf 1 januari 2027 voor langlopende contracten, en binnen zes maanden na inwerkingtreding van de sancties voor kortlopende contracten.

Voor meer informatie

EU beëindigt volledig haar afhankelijkheid van Russische energie