De Europese Commissie is een formeel mededingingsonderzoek gestart om te beoordelen of het nieuwe beleid van Meta met betrekking tot de toegang van aanbieders van kunstmatige intelligentie (‘AI) tot WhatsApp de EU-mededingingsregels kan schenden.
Het nieuwe beleid van Meta, aangekondigd in oktober 2025, verbiedt AI-aanbieders het gebruik van een hulpmiddel waarmee bedrijven via WhatsApp met klanten kunnen communiceren, de ‘WhatsApp Business Solution, wanneer AI de primaire dienst is die wordt aangeboden. Bedrijven mogen AI-tools nog steeds gebruiken voor neven- of ondersteunende functies, zoals geautomatiseerde klantenservice via WhatsApp. De Commissie is bezorgd dat dit nieuwe beleid derde partijen AI-aanbieders kan verhinderen hun diensten via WhatsApp aan te bieden in de Europese Economische Ruimte (‘EER).
Meta, met hoofdkantoor in de VS, is een technologiebedrijf dat een reeks online communicatie- en sociale netwerksdiensten aanbiedt. De belangrijkste producten zijn onder andere WhatsApp, een berichtendienst waarmee gebruikers tekstberichten, spraaknotities, fotos, videos, documenten kunnen uitwisselen en spraak- en videogesprekken kunnen voeren.
WhatsApp stelt bedrijven ook in staat om via het platform met hun klanten te communiceren. Verschillende AI-aanbieders bieden toegang tot hun AI-assistenten via WhatsApp, waardoor gebruikers direct binnen de app kunnen communiceren met conversatie-AI voor taken zoals het beantwoorden van vragen, het genereren van inhoud of het verkrijgen van klantenservice.
De Commissie begrijpt dat Meta het nieuwe beleid zal implementeren via een update van de WhatsApp-voorwaarden voor zakelijke gebruikers, de ‘WhatsApp Business Application Programming Interface-voorwaarden. Voor AI-aanbieders die al op WhatsApp aanwezig zijn, geldt de update vanaf 15 januari 2026, terwijl voor nieuwe AI-aanbieders op WhatsApp de update al van kracht is sinds 15 oktober 2025.
Als gevolg van het nieuwe beleid kunnen concurrerende AI-aanbieders worden geblokkeerd om hun klanten via WhatsApp te bereiken. Aan de andere kant blijft Metas eigen AI-dienst ‘Meta AI toegankelijk voor gebruikers op het platform.
Het formele onderzoek zal de EER beslaan, met uitzondering van Italië. Dit om overlapping met de lopende procedures van de Italiaanse mededingingsautoriteit te voorkomen met betrekking tot mogelijke voorlopige maatregelen tegen het gedrag van Meta.
Indien bewezen, kunnen de onderzochte praktijken in strijd zijn met de EU-mededingingsregels die het misbruik van een dominante positie verbieden (Artikel 102 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (‘VWEU)) en Artikel 54 van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (‘EER).
Dit onderzoek maakt deel uit van de voortdurende monitoring van AI-markten in de EER door de Commissie, na de consultatie die in januari 2024 werd gestart en de publicatie van een beleidsnota op 19 september 2024.
De Commissie zal nu haar diepgaand onderzoek met prioriteit uitvoeren. De opening van een formeel onderzoek doet geen uitspraak over de uitkomst.
Achtergrond
Artikel 102 VWEU en Artikel 54 van de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte (‘EER) verbieden het misbruik van een dominante positie die de handel kan beïnvloeden en de mededinging binnen de interne markt kan voorkomen of beperken. De uitvoering van Artikel 102 VWEU is vastgelegd in Verordening 1/2003.
Artikel 11, lid 6, van Verordening 1/2003 bepaalt dat de opening van een procedure door de Commissie de mededingingsautoriteiten van de lidstaten ontslaat van hun bevoegdheid om de EU-mededingingsregels toe te passen op de betrokken praktijken. In dit specifieke geval beslaat het formele onderzoek de gehele EER, met uitzondering van Italië.
Artikel 16, lid 1, bepaalt verder dat nationale rechtbanken het aannemen van beslissingen moeten vermijden die in strijd zouden zijn met een door de Commissie overwogen beslissing in de door haar ingestelde procedure.
Er is geen wettelijke termijn voor het beëindigen van een mededingingsonderzoek. De duur van een mededingingsonderzoek hangt af van verschillende factoren, waaronder de complexiteit van de zaak, de mate van medewerking van de betrokken bedrijven aan de Commissie en de uitoefening van de rechten van verdediging door de partijen.
Meer informatie over het onderzoek is beschikbaar op de mededingingswebsite van de Commissie, in het openbare zaakregister onder het zaaknummer AT.41034.
