Commissie presenteert routekaart voor toekomstbestendige kwaliteitsbanen in een concurrerende EU

Vandaag presenteerde de Europese Commissie de Routekaart Kwaliteitsbanen, een sterke inzet voor het verbeteren van de baankwaliteit en het creëren van hoogwaardige en toekomstbestendige banen in Europa. De Commissie is ook gestart met een consultatie in de eerste fase over de aanstaande Kwaliteitsbanenwet, een nieuw wetsvoorstel om de rechten van werknemers te waarborgen en tegelijkertijd bij te blijven met technologische, economische en maatschappelijke veranderingen.

Voldoende lonen en kwaliteitsbanen zijn essentieel om de productiviteit te verhogen, de concurrentiekracht van Europa te versterken en bescherming te bieden tegen armoede onder werkenden. Hoewel de baankwaliteit in de EU over het algemeen hoog is, blijven werknemers de impact van wereldwijde crises en stijgende kosten van levensonderhoud voelen. Tegelijkertijd kampen bedrijven met arbeids- en vaardigheidstekorten terwijl ze proberen concurrerend te blijven in een snel veranderende wereldwijde omgeving.

De routekaart richt zich op de gebieden waar EU-acties het grootste verschil kunnen maken:

Creëren en behouden van kwaliteitsbanen in de hele EU;
Zorgen voor rechtvaardigheid en modernisering in de arbeidswereld;
Ondersteunen van werknemers en werkgevers in de groene, digitale en demografische transities;
Versterken van sociale dialoog en collectieve onderhandelingen;
Zorgen voor effectieve toegang tot rechten, kwaliteitsvolle openbare diensten en adequate investeringen.

De routekaart is ontwikkeld op basis van uitgebreide consultaties met Europese en nationale vakbonden en werkgeversorganisaties (sociale partners), waarbij ongeveer 200 organisaties in de hele EU zijn gemobiliseerd en meer dan 50 discussies in alle lidstaten zijn gevoerd.

Op weg naar een Kwaliteitsbanenwet

Zoals aangekondigd door president von der Leyen in haar toespraak over de staat van de EU 2025 en het werkprogramma van de Commissie voor 2026, zal de Commissie in 2026 een Kwaliteitsbanenwet voorstellen. De nieuwe wet zal de EU-regels bijwerken die werknemers beschermen en tegelijkertijd productiviteit en concurrentievermogen ondersteunen.

De consultatie in de eerste fase van vandaag vraagt de mening van sociale partners over de richting van EU-acties om de baankwaliteit te verbeteren. De consultatie belicht verschillende gebieden die een toekomstige wet zou kunnen omvatten, waaronder:

Algoritmisch beheer en kunstmatige intelligentie (AI) op het werk: Digitale hulpmiddelen zijn nu centraal in het werkleven. AI kan tijd besparen en de productiviteit verhogen. Echter, 84% van de Europeanen vindt dat deze technologieën zorgvuldig moeten worden beheerd op het werk.
Veiligheid en gezondheid op het werk: Nieuwe technologieën en mobiele digitale apparatuur hebben werkplekken getransformeerd en thuiswerken uitgebreid. Psychosociale en ergonomische risicos op het werk zijn toegenomen, wat de noodzaak benadrukt om de EU-regels over veiligheid en gezondheid op het werk bij te werken. In 2025 meldde 29% van de werknemers stress, angst of depressie veroorzaakt of verergerd door hun werk, een stijging ten opzichte van 27% in 2022, volgens de laatste EU-OSHA pulse-enquête.
Onderverdeling: Onderverdeling helpt bedrijven toegang te krijgen tot expertise en te innoveren. Het kan echter ook leiden tot misbruik en slechte naleving van arbeids-, gezondheids- en veiligheidsvoorschriften, vooral in lange en complexe onderverdelingsketens.
Rechtvaardige transitie: De groene en digitale transities drijven bedrijven in de hele EU tot herstructurering, wat grote uitdagingen creëert voor zowel werknemers als werkgevers.
Handhaving en rol van sociale partners: Sterke handhaving is essentieel zodat werknemers kunnen profiteren van hun rechten. Aanhoudende problemen zoals zwartwerk en zwakke naleving ondermijnen baankwaliteit en eerlijke concurrentie.

Deze nieuwe consultatie zal de consultatie over het recht om te ontkoppelen en telewerken die in oktober 2025 werd afgerond, aanvullen.

Volgende stappen

De consultatie in de eerste fase van sociale partners over de toekomstige Kwaliteitsbanenwet loopt tot 29 januari 2026.

Achtergrond

President von der Leyen kondigde de Routekaart Kwaliteitsbanen aan in haar Politieke Richtlijnen 2024–2029 om concurrentievermogen en welvaart in de EU te waarborgen.

De Routekaart Kwaliteitsbanen bouwt voort op verschillende initiatieven zoals het Competitiviteitskompas, de Unie van Vaardigheden, de Clean Industrial Deal, die allemaal benadrukken dat kwaliteitsbanen de sleutel zijn tot concurrentievermogen, duurzame groei en een sterk Europees sociaal model. De prioriteiten zijn terug te vinden in het voorgestelde Meerjarig Financieel Kader, dat ten minste 14% van de nationale en regionale partnerschapsfinanciering toewijst aan EU-sociale doelstellingen.