Wat is de bio-economie?
De bio-economie wordt gedefinieerd als de activiteiten die duurzame oplossingen bieden op basis van biologische hulpbronnen om toegevoegde waarde te creëren.
Deze omvatten producten, diensten, wetenschap en technologieën die sectoren ten goede komen, variërend van landbouw, bosbouw, visserij en aquacultuur tot waardeketens gebaseerd op biomassaverwerking, bioproductie en biotechnologieën – zoals in voedsel, gezondheid, energie, industrie, ecosysteem en andere diensten.
Biologische hulpbronnen omvatten genetische hulpbronnen evenals primaire en secundaire biomassa, zoals bijproducten en reststromen, en biogene koolstof die wordt vastgelegd via innovatieve technologieën.
Hoe zorgt de Bio-economie Strategie voor een voorspelbare en stimulerende omgeving voor bio-gebaseerde innovatie?
Met de nieuwe Bio-economie Strategie zal de Commissie werken aan een coherent en vereenvoudigd regelgevingskader dat circulaire en duurzame bedrijfsmodellen beloont, terwijl de EU-veiligheidsnormen worden gewaarborgd. Snellere, duidelijkere en eenvoudigere goedkeuringen voor innovatieve oplossingen zullen bedrijven ondersteunen om zich te ontwikkelen en te groeien in Europa, vooral voor het MKB. De Commissie zal ook zorgen dat bestaande en toekomstige EU-financiering naar bio-gebaseerde technologieën gaat. Dit zal innovatie en investeringen in duurzame bio-gebaseerde oplossingen stimuleren – van pilot tot implementatie.
De Commissie zal regelgevende obstakels aanpakken in de komende Biotech-wetten. Ook zal zij een Europees Forum voor Bio-economie Regelgevers en Innovatoren opzetten om best practices uit te wisselen met betrekking tot risicobeoordelingen van nieuwe bio-gebaseerde oplossingen, de voortgang te monitoren en vroegtijdige discussies te voeren met bedrijven die nieuwe bio-gebaseerde oplossingen ontwikkelen. Zij zal nationale en EU-acties coördineren om de autorisatie voor nieuwe toetreders te versnellen en barrières te verwijderen.
Hoe ondersteunt de EU Bio-economie Strategie investeringen in bio-gebaseerde innovatie om concurrerende bio-gebaseerde materialen en producten op te schalen?
Onder het nieuwe Meerjarig Financieel Kader (MFK) heeft de Commissie voorgesteld een ‘bio-economie venster’ te creëren binnen zowel het Europees Concurrentievermogen Fonds als het toekomstige Horizon-programma om innovatie te financieren, grootschalige investeringen te mobiliseren, industriële implementatie te ontzorgen en de kloof tussen onderzoek, innovatie en marktopschaling te overbruggen. De Commissie zal ook de Circular Bio-Based Europe Joint Undertaking verder herzien, een publiek-private samenwerking die helpt het innovatieproces en de marktimplementatie van bio-gebaseerde oplossingen te versnellen. Om al deze instrumenten samen te brengen, zal de Commissie een Bio-economie Investerings- en Implementatiegroep bijeenroepen op het gebied van financiën en investeringen, die onderzoek, demonstratie en opschalingsfinanciering op EU- en nationaal niveau combineert. Deze groep, die de Commissie, de EIB-groep, nationale promotiebanken en private investeerders samenbrengt, zal een pijplijn van financierbare projecten creëren, risicos effectiever delen en privaat kapitaal aantrekken. Deze gecoördineerde aanpak moet helpen publieke en private investeringen te mobiliseren in het komende decennium, met name voor unieke biorefineries, geavanceerde fermentatiefaciliteiten en bio-gebaseerde materiaalproductie.
Nu bio-gebaseerde materialen van pilot naar mainstream gaan, is een van de hoofddoelen van de nieuwe Bio-economie Strategie het bevorderen van de ontwikkeling van leidende markten in gebieden zoals bioplastics, bouwmaterialen, textiel, biochemicals en biopesticiden. De Commissie zal de vraag in deze markten ondersteunen door regelgevende prikkels te bieden, publieke aanbesteding van bio-gebaseerde materialen te faciliteren en de noodzakelijke standaardisatie te verzorgen. Ter ondersteuning van leidende markten zal de Commissie een vlaggenschip vrijwillig initiatief lanceren genaamd Bio-based Europe Alliance (BEA), waarbij toonaangevende EU-bedrijven zich committeren om gezamenlijk €10 miljard aan bio-gebaseerde materialen te kopen tegen 2030.
De nieuwe Bio-economie Strategie geeft ook prioriteit aan marktacceptatie en consumentenvertrouwen, en bevordert acties van zowel de private als publieke sector om de acceptatie van duurzame bio-gebaseerde producten te versnellen. De Commissie kijkt ook naar criteria voor bio-gebaseerde producten in publieke aanbestedingen.
Hoe profiteren bedrijven van een opgeschaalde bio-economie?
De Strategie heeft als doel innovatie en investeringen op te schalen door regelgevende en marktbarrières te verwijderen en door de financieringslacunes aan te pakken die opschaling en markttoetreding bedreigen.
Deze acties zullen bedrijven ondersteunen die actief zijn in de bio-economie maar moeite hebben met groei. Prioriteit wordt gegeven aan sectoren waar bio-gebaseerde oplossingen al geavanceerd zijn of een hoog technologisch volwassenheidsniveau hebben, wat snelle markttoetreding en tastbare impact op de uitbreiding van Europas bio-economie garandeert. Bijvoorbeeld bio-gebaseerde plastics of chemicaliën, bouw en textiel.
Wat zijn de voordelen voor boeren, bosbouwers en vissers?
De nieuwe Bio-economie Strategie zal de positie van boeren, bosbouwers en vissers in de waardeketen versterken. Zij zal innovatie versnellen, startups en leidende markten van bio-gebaseerde materialen en technologieën ondersteunen, inkomensstromen diversifiëren en reststromen en bijproducten valoriseren. Deze acties zullen helpen nieuwe banen en zakelijke kansen te creëren in landelijke en kustgebieden, terwijl wordt gegarandeerd dat de biomassa-aanvoer voor verschillende economische activiteiten efficiënt, concurrerend en duurzaam blijft.
Er is onbenut potentieel in bosbouw, visserij, aquacultuur en landbouw om duurzame productie op te schalen zonder het ecosysteem te schaden. Het ontsluiten van dit potentieel vereist het versterken van primaire producenten, waarbij zij eerlijk worden beloond. Zij moeten worden ondersteund bij het adopteren van hoogpresterende en klimaatslimme technologieën evenals hulpbronnenefficiënte technologieën en circulaire praktijken die optimaal gebruik maken van hun reststromen.
Wat zijn de voordelen voor burgers?
Een opgeschaalde bio-economie zal burgers meer betaalbare en toegankelijke groene keuzes in hun dagelijks leven bieden. Verdere groei zal niet alleen nieuwe kansen creëren voor kwaliteitsbanen in landelijke en kustgebieden, maar ook helpen duurzame bio-gebaseerde producten breder beschikbaar en betaalbaarder te maken. Deze producten omvatten verpakkingen, textiel, bouwmaterialen en huishoudelijke artikelen.
Door fossiele materialen te vervangen, vermindert de bio-economie ook emissies in belangrijke sectoren zoals chemicaliën, bouw en textiel. Dit draagt bij aan een schonere omgeving en gezondere gemeenschappen.
Zal de bio-economie duurzaam zijn?
Zoals benadrukt in het European Environment Agencys 2025 Europes Environment report, blijven de druk op de natuurlijke hulpbronnen van de EU hoog. De nieuwe Bio-economie Strategie pakt deze milieuproblemen aan met duurzame oplossingen. Circulariteit moet een kernprincipe worden van de Europese bio-economie. Door de levensduur van biologische hulpbronnen te verlengen, kan de bio-economie het verhoogde gebruik van biomassa verzoenen met de bescherming van ecosystemen, terwijl nieuwe waardestromen uit bijproducten en afval worden gecreëerd.
Om meer waarde te creëren uit elke eenheid geoogste biomassa, moet biomassa worden gebruikt waar het de grootste voordelen oplevert voor het milieu, de economie en de samenleving als geheel.
Biomassaproductie en -gebruik moeten voedsel- en voedingszekerheid garanderen, terwijl ecosysteemdiensten (zoals koolstofputten of waterretentie) worden gehandhaafd en verbeterd, voordat het wordt gebruikt als alternatief voor fossiele materialen of grondstoffen, materiaalgebruik of bio-energie.
Zal biomassa voldoende zijn voor alle concurrerende toepassingen?
Volgens bewijs uit de European Biomass Puzzle en EU Biomass supply, uses, governance and regenerative action is de EU vandaag grotendeels zelfvoorzienend (ongeveer 90%) in biomassa-aanvoer. Het heeft alle middelen om dat te blijven, mits we samenhangende langetermijnmaatregelen nemen om biomassa efficiënt en duurzaam te gebruiken, en dat diversificatie van biomassa-bronnen de afhankelijkheid van primaire grondstoffen vermindert.
Hoe positioneert de EU zich op bio-economie in de internationale context?
De inspanningen van de EU op bio-economie bewegen zich van alleen onderzoek en innovatie naar de mainstreamfase in termen van het verbeteren van duurzaamheid en circulariteit, ook in de internationale context. Internationale samenwerking en beleidsafstemming zijn cruciaal om regionale verschillen te overwinnen en ervoor te zorgen dat de voordelen van een circulaire bio-economie eerlijk worden verdeeld.
Het onderwerp bio-economie wint steeds meer aan belang in de internationale context en in verschillende fora, met name de G20 en FAO. Toekomstig werk en discussie over de bio-economie en het waarborgen van duurzaamheid moeten worden voortgezet.
Welke rol zal de blauwe bio-economie van de EU spelen in deze nieuwe Bio-economie Strategie?
De blauwe bio-economie van de EU gaat over het beter benutten van ongebruikte aquatische hulpbronnen, zoals afval uit visserij en aquacultuur, gekweekte algen en niet-inheemse soorten.
Het European Ocean Pact, gelanceerd in juni 2025, ondersteunt de groei van de Europese algenindustrie, en dit doel is ook terug te vinden in de EU Bio-economie Strategie. Om dit te bereiken zal de Commissie een speciale Blue Bioeconomy Innovation-initiatie lanceren.
Voor meer informatie
Strategisch kader voor een concurrerende en duurzame EU Bio-economie
