Goedemiddag, beste collegas.

Het is een genoegen om vandaag samen te zijn ter viering van twintig jaar sinds de invoering van de Europese Gedragscode voor Statistiek.

Toen de Gedragscode in 2005 werd aangenomen, had de Europese Unie net 10 nieuwe lidstaten verwelkomd, waaronder mijn eigen land, en 74 miljoen nieuwe burgers.

Met deze uitbreiding was de behoefte aan betrouwbare, vergelijkbare statistieken groter dan ooit.

Dit is wat de Gedragscode bood:

Een reeks kernprincipes die de hoeksteen werden van het kwaliteitskader voor Eurostat en alle nationale statistische autoriteiten die Europese statistieken produceren.

Het verankerde onze gedeelde toewijding aan kwaliteit, transparantie en onafhankelijkheid in officiële statistieken.

In de kern was er een duidelijke verklaring dat feiten belangrijk zijn voor de Europese Unie en het beleid moeten sturen dat het leven van EU-burgers verbetert.

In de afgelopen twintig jaar is het Europese statistische systeem dankzij de Gedragscode en het peer review-mechanisme een Europees succesverhaal geworden, wereldwijd gerespecteerd en bewonderd.

Maar natuurlijk waren er ook uitdagingen.

De geloofwaardigheid van Europese statistieken kwam onder druk te staan in 2009 toen Griekenland zijn overheidstekortstatistieken sterk naar boven bijstelde.

De gevolgen werden in heel Europa gevoeld.

Het vertrouwen in ons economisch bestuur werd geschokt.

Markten betwijfelden de geloofwaardigheid van Europese gegevens; burgers betwijfelden de betrouwbaarheid van Europese instellingen.

Het werd duidelijk dat statistische integriteit geen abstract principe is, maar de basis van financiële stabiliteit en politiek vertrouwen.

De Europese reactie was aanzienlijk.

Deze episode gaf een impuls aan belangrijke hervormingen.

Eurostat kreeg sterkere verificatiemachten.

De onafhankelijkheid van nationale statistische instituten werd verankerd in de Europese wetgeving.

De European Statistical Governance Advisory Board werd opgericht om een onafhankelijk overzicht te bieden van de implementatie van de Gedragscode door het Europese statistische systeem.

En, het belangrijkste, de Gedragscode kreeg nieuwe betekenis.

Het werd niet alleen een leidend kader voor de kwaliteit van Europese statistieken, maar ook een garantie voor verantwoording.

Over het geheel genomen kwam het Europese statistische systeem sterker, transparanter en veerkrachtiger uit de bus.

Het heeft ook het begrip verdiept dat statistische onafhankelijkheid en de rechtsstaat hand in hand gaan.

Net zoals de rechtsstaat ervoor zorgt dat niemand boven de wet staat, zorgt statistische onafhankelijkheid ervoor dat niemand boven de feiten staat.

Beide zijn essentiële waarborgen voor de democratie.

Waar statistieken vrij zijn van politieke inmenging, kunnen burgers erop vertrouwen dat hun leiders handelen op basis van bewijs, niet van opportunisme.

Dit brengt me bij de drie kernwaarden die in de Gedragscode zijn verankerd en het Europese statistische systeem sinds 2005 hebben geleid: onafhankelijkheid, kwaliteit en vertrouwen.

Ten eerste onafhankelijkheid: de hoeksteen van het Europese statistische systeem.

Onafhankelijkheid garandeert dat Europese officiële statistieken objectief worden geproduceerd, zonder angst of voorkeur.

Dit principe werd in 2009 in de wet verankerd met de aanname van Verordening 223 over Europese statistieken, wat de duidelijke politieke consensus weerspiegelt dat de onafhankelijkheid van onze statistische instanties niet onderhandelbaar is.

Maar onafhankelijkheid mag nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd.

Het vereist voortdurende waakzaamheid: regeringen moeten het respecteren; instellingen moeten het beschermen; en statistici moeten het belichamen.

Wanneer onafhankelijkheid wordt aangetast, verdwijnt vertrouwen en geloofwaardigheid.

We hebben verontrustende ontwikkelingen gezien in andere rechtsgebieden waar de onafhankelijkheid en betrouwbaarheid van statistieken werden ondermijnd.

Ik kan u vandaag allen verzekeren dat ik, als commissaris verantwoordelijk voor Eurostat, mij volledig inzet om de onafhankelijke rol van Eurostat binnen de Commissie en daarbuiten te behouden en de onpartijdigheid en objectiviteit van haar werk te waarborgen.

De tweede waarde is kwaliteit.

Hoogwaardige statistieken moeten methodologisch solide zijn, vergelijkbaar tussen landen en tijdig genoeg om beslissingen te informeren.

In tijden van crisis, zoals tijdens de COVID-19-pandemie of de energiecrisis, betekent dit dat er capaciteit moet zijn om nauwkeurige, actuele en relevante gegevens te leveren, zonder noodzakelijke nauwkeurigheid op te offeren.

Hoge standaarden worden gehandhaafd door kwaliteitsborgingskaders en peer reviews aan te passen aan de laatste ontwikkelingen en een geest van transparantie te behouden.

En dan is er vertrouwen, het product van zowel onafhankelijkheid als kwaliteit.

Vertrouwen moet worden verdiend.

Het wordt dag na dag opgebouwd door transparantie, open communicatie en responsiviteit naar de behoeften van gebruikers.

Het betekent dat wanneer beleidsmakers, bedrijven en burgers een cijfer van het Europese statistische systeem zien, ze het kunnen geloven en op die basis geïnformeerde beslissingen kunnen nemen.

Twee decennia na de aanname van de Gedragscode ziet de wereld van data er radicaal anders uit en kan het vertrouwen van mensen niet als vanzelfsprekend worden beschouwd.

Terwijl we navigeren in een tijdperk van groeiende polarisatie en de verspreiding van desinformatie, is het belangrijker dan ooit om vertrouwen te behouden in gedeelde bronnen van geverifieerde waarheid.

Dit onderstreept ook het belang om onze statistieken zo toegankelijk mogelijk te maken om te zorgen dat geverifieerde gegevens vrij beschikbaar zijn.

Eurostat en nationale statistische autoriteiten moeten zich blijven inzetten om statistieken op een coherente, toegankelijke en inclusieve manier te communiceren en te verspreiden.

Beste collegas,

Jubilea zijn momenten om te vieren, maar ook om te reflecteren.

Het evenement van vandaag biedt de perfecte gelegenheid om beide te doen.

Om een zinvolle uitwisseling aan te gaan over de blijvende waarde van de Gedragscode in de wereld van vandaag en hoe deze relevant kan blijven voor de toekomst.

De afgelopen twintig jaar hebben laten zien dat wanneer Europa zich inzet voor kwaliteit en onafhankelijkheid, het iets bijzonders kan opbouwen:

een uniek statistisch systeem dat wereldwijd wordt vertrouwd.

Vandaag is het Europese statistische systeem sterker, transparanter, meer verenigd en vastberadener dan ooit om de integriteit van ons werk te beschermen.

Als we naar de toekomst kijken, hebben we de verantwoordelijkheid om de waarden in de Gedragscode te bevestigen.

Want statistieken zijn nooit zomaar cijfers.

Ze houden een spiegel voor waarin Europa zichzelf ziet, haar uitdagingen, haar vooruitgang, haar waarheid.

Al twintig jaar helpt de Gedragscode die spiegel helder te houden.

Laten we ervoor zorgen dat dat zo blijft voor de komende twintig jaar en verder.

Ik wil Eurostat bedanken voor het organiseren van het evenement van vandaag.

Ik hoop dat u het allemaal plezierig en informatief zult vinden.

Dank u wel.