De cijfers zijn schokkend: elke tien minuten wordt ergens ter wereld een vrouw gedood, simpelweg omdat ze een vrouw is. De meesten van deze vrouwen worden vermoord door iemand die ooit zei: “Ik hou van je.” Iemand die ze kenden en vertrouwden — een vriend of ex-vriend, een echtgenoot of ex-echtgenoot, soms zelfs een familielid.
Maar dat was geen liefde, het was controle. Het was patriarchaat, gebouwd op de valse overtuiging dat vrouwen op hun plaats moeten blijven en gestraft moeten worden als ze durven te vertrekken of vrij te leven.
In 2011 maakte het Verdrag van Istanbul het een bindende verplichting om de sociale en culturele patronen te veranderen die vrouwen ongelijk houden. Het riep regeringen op om vooroordelen, gebruiken en tradities uit te bannen die gebaseerd zijn op het idee dat vrouwen inferieur zijn of in vaste rollen moeten passen.
Derde jaar na de goedkeuring van het Verdrag van Istanbul hebben we dezelfde eis opgenomen in de EU-richtlijn ter bestrijding van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld. De sterkste manier om geweld tegen vrouwen te stoppen — en de meest extreme vorm, femicide — is het aanpakken van genderstereotypen gebaseerd op het oude idee dat vrouwen op de een of andere manier inferieur zijn.
Mannen moeten voorop lopen in deze beweging. Eerder dit jaar had ik de eer een van deze mannelijke rolmodellen te ontmoeten: de heer Gino Cecchettin, de vader van Giulia Cecchettin. Ik was ontroerd door zijn kracht en het geweldige werk dat hij doet via de Fondazione Giulia Cecchettin.
Een paar dagen geleden, op de tweede verjaardag van de dood van zijn dochter, herinnerde hij ons eraan dat gendergerelateerd geweld structureel is. Geweld tegen vrouwen verschijnt niet uit het niets. Het is geworteld in onze cultuur, in onze taal en in de rolmodellen en stereotypen die we blijven doorgeven.
Hij benadrukte ook dat echte preventie begint met psycho-emotionele educatie, iets wat families, scholen en publieke instellingen samen moeten onderwijzen. Ik ben het daar volledig mee eens. Psycho-emotionele educatie is een van de belangrijkste instrumenten die we hebben om gedrag ten goede te veranderen.
Ik ben EU-commissaris voor Gelijkheid. Ik ben de moeder van een vrouw en nu de grootmoeder van een klein meisje. Ik voel een intense urgentie om geweld tegen vrouwen te stoppen en femicide te beëindigen. Dit is niet alleen een vrouwenkwestie; het is een maatschappelijke kwestie.
Laten we praten over wat we kunnen doen om het te beëindigen. Dat begint met het volledig benutten van wat we al op EU-niveau hebben opgebouwd. In oktober 2023 sloten we ons aan bij het belangrijkste verdrag ter wereld over dit onderwerp – het Verdrag van Istanbul. De EU is nu gebonden aan de hoogste internationale normen om geweld tegen vrouwen te bestrijden.
In november 2023 creëerden we een netwerk voor de preventie van gendergerelateerd en huiselijk geweld, waarin lidstaten en belangrijke partners samenwerken aan preventie. Vorig jaar namen we de allereerste EU-wet aan om geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld te bestrijden. Deze richtlijn stelt gemeenschappelijke regels in heel Europa vast, versterkt preventie en verbetert de bescherming en ondersteuning van slachtoffers.
Wetten veranderen is belangrijk, maar het veranderen van denkwijzen redt ook levens. Het beëindigen van geweld tegen vrouwen moet een prioriteit blijven, ongeacht de politieke wind. Daarom presenteerde ik dit jaar op Internationale Vrouwendag de Routekaart voor Vrouwenrechten, waarmee de EU haar inzet voor gendergelijkheid en vrouwenrechten bevestigt.
Principe nummer één van de Routekaart — Vrijheid van gendergerelateerd geweld — betekent dat we onze inspanningen opvoeren om alle vormen van geweld tegen vrouwen te voorkomen en te bestrijden: huiselijk geweld, femicide, seksueel geweld en online geweld.
In oktober kreeg de Routekaart brede politieke steun van EU-instellingen en alle 27 lidstaten, waaronder Italië. De Routekaart zal nu de acties in onze Gendergelijkheidsstrategie voor de komende vijf jaar leiden, die we van plan zijn in maart volgend jaar aan te nemen.
Financiering is ook een krachtig instrument. Sinds 1997 ondersteunt het Daphne-initiatief maatschappelijke organisaties die geweld tegen vrouwen en meisjes bestrijden en overlevenden helpen. Dit initiatief is vernoemd naar Berninis beroemde beeld “Apollo en Daphne” hier in Rome in de Galleria Borghese. In de mythe wordt Daphne tegen haar wil achtervolgd door Apollo. Net voordat hij haar kust, smeekt ze haar vader om hulp, en hij verandert haar in een laurierboom.
Daphne symboliseert de strijd van vrouwen om aan geweld te ontsnappen. Sinds de oprichting heeft het Daphne-initiatief ongeveer duizend projecten gefinancierd met €400 miljoen om geweld tegen vrouwen en kinderen te beëindigen.
De toename van femicides toont een schokkende stap achteruit voor onze waarden en onze vooruitgang. We zullen dit nooit accepteren. Elke vrouw verdient het om zonder angst te leven, niet als een voorrecht, maar als een recht. Deze bijeenkomst op hoog niveau is een cruciale stap om onze gedeelde inzet om te zetten in echte verandering.
Femicide is niet onvermijdelijk. Het is te voorkomen. Laten we onze expertise en empathie gebruiken om een toekomst te bouwen waar femicide tot het verleden behoort. Samen kunnen we een Europa bouwen waar elke vrouw veilig, vrij en in staat is haar volledige potentieel te bereiken.
