De toekomst van Europa verheffen via de ruimte
Geachte ministers,
Geachte voorzitter van de ESA-Raad, minister Urso,
Geachte directeur-generaal, beste Josef,
Dames en heren,
Gefeliciteerd aan minister Urso namens de Commissie.
Van ongekende geopolitiek tot ongekende geoeconomie, Europa heroverweegt haar positie in de wereldeconomie.
Parallel groeit de ruimtevaart radicaal. We zullen de ruimterevolutie meemaken zoals we de internetrevolutie hebben meegemaakt. We moeten ook onze positie en visie in de ruimte heroverwegen.
Laat me nogmaals benadrukken hoe belangrijk de EU-ESA-partnerschap is. Het stelt ons in staat middelen te benutten en schaal te creëren. Het is van vitaal belang om Europas positie als leider in de ruimte te versterken. Het ontketent de kracht van eenheid om complexe uitdagingen aan te pakken. Het is fundamenteel voor de concurrentiekracht van de Europese economie.
Aan de ene kant heeft ESA waardevolle technische expertise en is het de vertrouwde partner van de Europese Commissie voor het ontwerp en de ontwikkeling van onze programmas en het opbouwen van onze gemeenschappelijke visie.
Aan de andere kant is samenwerking met ESA essentieel om onze collectieve financiële middelen in Europa te optimaliseren. Deze ministerraad is onderdeel van een kritieke reeks om de basis te leggen voor de volgende EU-meerjarenbegroting. Het stelt Europa in staat snel en verantwoordelijk te handelen voor onze defensieklaarheid 2030.
De Commissie heeft haar voorstel ingediend voor een Europees Competitiviteitsfonds (ECF), dat het budget voor ruimtevaart en defensie vervijfvoudigt. Het is geweldig dat lidstaten ook hun nationale ruimte-uitgaven aanzienlijk verhogen en ongebruikte RRF-middelen heralloceren naar Europese ruimteprogrammas. Het is zeer belangrijk dat al deze verhoogde ruimte-uitgaven ook de interoperabiliteit van verschillende ruimteprogrammas vergroten en de mogelijkheid van fragmentatie verminderen.
Geachte ministers,
Ik ben ervan overtuigd dat de resultaten van deze ministerraad aan deze ambitie zullen voldoen. Om de basis te leggen met de juiste voorlopige programmas en middelen.
Ik heb in de maanden voorafgaand aan deze ministerraad met u en de ESA-directeur-generaal samengewerkt om nauwe samenwerking te waarborgen in lijn met de aanbevelingen in de Letta- en Draghi-rapporten. Onze diensten hebben hand in hand gewerkt.
Laat me nu focussen op de programmas die Europa in staat zullen stellen haar capaciteiten en leiderschap in de ruimte uit te breiden.
Ten eerste, Galileo en Copernicus.
Het LEO PNT-programma voorgesteld door ESA is de juiste voorloper van een toekomstig EU LEO PNT-systeem ter versterking van Galileo. Het is ontworpen om een soepele overgang te garanderen.
Copernicus vertegenwoordigt een wereldwijde maatstaf van Europese excellentie dankzij de constructieve samenwerking tussen de EU en ESA. Onze focus ligt op de ononderbroken werking van de Sentinels en hun evolutie.
Naast Copernicus bereidt Europa nu EOGS voor, als een nieuw operationeel systeem met eigen EU-capaciteiten evenals pooling en delen van nationale en commerciële capaciteiten om situationeel bewustzijn te vergroten en paraatheid voor veiligheid en defensie te ondersteunen.
Ik reken op een gedurfd resultaat voor het ESA ERS-programma om EOGS te versnellen. De EOGS-gebruiker- en beveiligingseisen die op EU-niveau zijn gedefinieerd, samen met de lidstaten, vormen het politieke mandaat voor ESA.
Om het plaatje compleet te maken, ga ik verder met veilige connectiviteit.
De ontwikkeling van IRIS² in de huidige geopolitieke context is van cruciaal belang. We voeren het project uit in een ongekend tempo sinds de ondertekening van het concessiecontract.
De IRIS²-toeleveringsketen moet begin 2026 worden geconsolideerd. Op tijd voor de eerste grote contractuele afspraak, waar de concessiehouder en de publieke sector hun toezeggingen zullen bevestigen.
Vanaf het begin hebben we nauw samengewerkt en zijn we bijzonder ondersteunend aan de door ESA voorgestelde programmas die de ondersteuning aan IRIS² uitbreiden. Deze activiteiten brengen wederzijdse voordelen voor zowel lidstaten als de Unie.
Dit alles is niet mogelijk zonder toegang tot de ruimte.
De EU is vastbesloten om de Europese ruimtevaartcapaciteit naar, in en vanuit de ruimte te vergroten. Een capaciteit die autonoom, veerkrachtig en concurrerend is.
We moeten het gebruik van onze Europese lanceervoertuigen, Ariane en VEGA, optimaliseren en de ontwikkeling van nieuwe lanceervoertuigen ondersteunen. Terwijl we de toekomst voorbereiden, moeten we ook rekening houden met onze doelstellingen voor concurrentievermogen en defensieklaarheid.
Het voorstel van de Commissie voor de volgende meerjarenbegroting bevat een zelfstandig onderdeel over toegang tot de ruimte, om de juiste politieke en financiële steun voor toegang tot de ruimte te creëren.
Dit betekent dat we samen met ESA en lidstaten een gemeenschappelijke Europese visie op toegang tot de ruimte kunnen uitvoeren.
Toegenomen ruimtecapaciteiten betekenen ook een verhoogde inspanning voor de bescherming van ruimte-assets.
Ik verwelkom ESAs missies voor ruimteweer en planetaire verdediging. Vooral missies zoals Vigil zullen belangrijke gegevens leveren voor ruimteweerdiensten. De EU zal deze diensten geleidelijk ontwikkelen.
Tot slot, commercialisering van de ruimte en ruimtetechnologieën.
De EU, ESA en EDA hebben een lange traditie in het ontwikkelen van routekaarten voor kritieke ruimtetechnologieën. Complementaire acties voor ruimtetechnologieën zijn nu belangrijker dan ooit. Europa moet strategisch nadenken over de toeleveringsketens in de nieuwe geo-economische context.
Commercialisering van de ruimte vereist intensivering. Van risicobeperking tot toegang tot risicofinanciering. Van incubatie en versnelling tot opschaling. Van het aantrekken en behouden van talent tot het dichter bij innovatie-ecosystemen komen.
Ik verwelkom de ESA-programmas, die ook complementair zijn aan EU-initiatieven.
Dit brengt me bij de visie op de Europese ruimte-economie. Ruimte is een snel evoluerende marktsector. Onze industrie heeft schaal en snelle toegang nodig in binnenlandse en exportmarkten: een eengemaakte markt voor ruimte zoals Mario Draghi en Enrico Letta in hun rapporten ons hebben aangespoord. We hebben een Space Act nodig om de juiste kadervoorwaarden voor zon eengemaakte markt vast te stellen. En we moeten die samen ontwerpen. We zijn dankbaar voor het Deense voorzitterschap van de Europese Unie. Ik zet mij in om samen met u de beste oplossing voor Europa te leveren. We kiezen voor een eenvoudige eengemaakte markt in een constructieve geest.
Geachte ministers,
Dames en heren,
Tot slot wil ik herhalen: in een wereld die er steeds meer versnipperd en verdeeld uitziet, moet eenheid het sleutelwoord van Europa zijn.
Ruimte groeit snel en is inspirerend. Ruimte kan de toekomst van Europa echt verheffen. De toekomst behoort toe aan de ruimte. Wie de ruimte beheerst, beheerst de toekomst.
Vandaag hebben we een collectieve verantwoordelijkheid. Om het volgende decennium vorm te geven en de ruimtecapaciteiten van Europa te versterken. Om de groei van de ruimtesector in Europa, voor Europa, te benutten.
Samen kunnen we doen wat geen enkele lidstaat alleen kan.
Samen kunnen we meer, beter en sneller doen!
Dank u en veel succes met deze zeer belangrijke bijeenkomst!
