Hartelijk dank, meneer de Voorzitter,
Geachte leden,
Nu de stof van COP30 is neergedaald, dank ik u hartelijk voor de gelegenheid om gezamenlijk te reflecteren op wat we hebben bereikt en hoe het was.
Ik begin met het bedanken van de delegatie van het Europees Parlement onder leiding van Europarlementariër Pereira, voor hun zeer aanzienlijke tijdsinvestering, inzet en succes in Belém. Het was enorm belangrijk om hen erbij te hebben, en ik waardeer het ten zeerste dat zij de tijd namen om schouder aan schouder te staan op de COP.
Dames en heren,
Als ik de COP in een paar woorden zou samenvatten, zou ik zeggen: belangrijke stappen vooruit, maar meer zou beter zijn geweest.
Belangrijke stappen vooruit omdat, als je het uitpakt: kijk naar mitigatie en wat we hebben bereikt, kijk naar het geld dat we hebben vrijgemaakt voor adaptatie, vooral voor de armsten, tel erbij hoe we het hele gesprek over CBAM hebben veiliggesteld, tel erbij wat we hebben gewonnen op het gebied van multilateralisme, en een reeks kleinere punten die minder discussie kregen, maar waar we belangrijke stappen hebben gezet.
Maar als je dan naar de cijfers kijkt, en naar wat de wereld eigenlijk nodig heeft op het gebied van mitigatie en adaptatie, is het glashelder dat meer beter zou zijn geweest.
Meneer de Voorzitter,
Sta mij toe u kort door een paar elementen te leiden.
Over mitigatie:
We zijn duidelijk voortgebouwd op de afspraken van COP28. Er is een duidelijke focus op het verdrievoudigen en verdubbelen en op de overgang weg van fossiele brandstoffen. Hoewel ik moet erkennen dat vanwege de weerstand van een vrij substantiële groep, het idee van het Braziliaanse voorzitterschap om met een routekaart te komen en die in de hoofdtekst op te nemen niet is geslaagd, en dat is natuurlijk jammer.
Wat ook heel belangrijk is, is dat er weerstand is, hoe vreemd het ook klinkt, om de kloof aan te pakken. Dat was een van mijn fascinaties. Je maakt eerst een enorme inventarisatie van je plannen, dat is de som van al je NDCs, waarvan je constateert dat ze tekortschieten in termen van wat de wereld nodig heeft qua ambitie, dus er is een kloof. En dan is er een gesprek waarin wordt besproken of je die kloof eigenlijk moet aanpakken: wat op zijn minst verrassend was, dat is het diplomatieke woord. Maar het goede nieuws is dat we dit uiteindelijk hebben weten veilig te stellen. Nog meer concreetheid, meer concreetheid over paden, het opnemen van taal over fossiele brandstoffen in de hoofdtekst zou duidelijk beter zijn geweest.
Ten tweede adaptatie: wat ik een duidelijke overwinning vind, en ook een kwestie van rechtvaardigheid, is dat we enerzijds precies alles intact hebben gehouden wat we vorig jaar hebben geleverd bij de NCQG. Dat is belangrijk omdat dat het gesprek over hoeveel geld we op tafel leggen tot rust brengt. Het stelt dat dit duidelijk een verantwoordelijkheid is van de ontwikkelde landen allereerst, maar dat degenen die de welvaart hebben, ook moeten bijdragen.
En dat deel van het pakket, na een lang, heel lang gesprek, is zo gelaten, maar, en dat is eigenlijk enorm belangrijk, we zijn overeengekomen dat binnen het kader van het geld dat we hebben toegewezen, we het bedrag dat naar adaptatie voor de meest kwetsbaren gaat, gaan verdrievoudigen.
En als je de verhalen hoort van onze vrienden in de LDCs, maar vooral ook de eilanden in de Stille Oceaan en het Caribisch gebied en velen van u zullen deze gesprekken ook hebben gehad: het is adembenemend om te horen hoe belangrijk - eerlijk gezegd - relatief kleine bedragen eigenlijk zijn. En hoe het verkrijgen van dit geld, juist omdat de schaal zo klein is, erg, erg moeilijk is. En we hebben het over degenen die de minste verantwoordelijkheid dragen voor het probleem dat de wereld nu wereldwijd ziet, maar het meest aan de ontvangende kant van die problemen staan. En daarom vind ik het enorm belangrijk dat we deze stappen hebben kunnen zetten.
Ten derde is er natuurlijk dat ontastbare iets dat multilateralisme heet. Hoeveel is het waard om een akkoord te sluiten? En ervoor te zorgen dat de wereld vooruitgaat, in plaats van dat alles uit elkaar valt op de COP. Je kunt daar verschillende oordelen over hebben. Echter, ook al is het vaak enorm pijnlijk en ingewikkeld en kost het meer tijd om dingen samen te doen, als je tegelijkertijd wordt geconfronteerd met een probleem dat van nature niet discrimineert, globaal is, iets dat de hele wereld raakt, is het logisch om te proberen dat samen aan te pakken. En daarom vind ik dat vooral in deze uitdagende geopolitieke tijden het logisch is om het multilateralisme te handhaven en te proberen het vooruit te duwen.
Meneer de Voorzitter,
Dat zijn de belangrijkste punten van de overeenkomst. Misschien is het ook goed - maar dat is meer een defensieve zet van onze kant om te vermelden - ik denk dat het goed nieuws is dat de temperatuur eindelijk daalt rond CBAM. In feite erkennen velen in bilaterale gesprekken dat dit een klimaatinstrument is, dat dit er is om emissies uit de Europese Unie te voorkomen. En tegelijkertijd zullen de leden van het Europees Parlement zich herinneren dat dit sinds vorig jaar actief diplomatiek wordt ingezet om extra zaken uit ons te persen.
We kunnen het erover eens zijn dat dit oneerlijk is, we kunnen het erover eens zijn dat dit onrechtvaardig is, we kunnen allerlei principiële standpunten hebben, maar natuurlijk is dit een gesprek dat we moeten voeren met de rest van de wereld en de overeenkomst die we hier hebben gesloten is ook een stap in de goede richting.
Meneer de Voorzitter, en ik weet dat de tijd dringt, is er natuurlijk de hele lijst van zaken die enorm belangrijk zijn maar in mindere mate werden besproken, maar ik wil ze kort noemen. Er is de adaptatie op de wereldwijde doelstelling voor adaptatie-indicatoren.
Er was de rechtvaardige transitie waar de COP de fundamenten heeft gelegd voor een nieuw rechtvaardig transitiefonds dat volgend jaar operationeel wordt. Over de opvolging van de wereldwijde inventarisatie zijn de partijen overeengekomen de operationalisatie van de VAE-dialogen. Over verlies en schade hebben we de herziening van het Warschau-mechanisme afgerond en de richtlijnen aangenomen voor het fonds om te reageren op verlies en schade.
De discussies over het afstemmen van alle financiële stromen van de doelen van het Akkoord van Parijs zullen in wezen doorgaan, ook al is het onder een nieuwe naam en de herziening zal plaatsvinden in 2028.
We hebben het 9-jarig Genderactieplan geleverd, we hebben ervoor gezorgd dat we eer betonen aan democratie en rechtsstaat. Vreemd genoeg zijn dit vanuit ons perspectief onderwerpen die in alle substantiële internationale gesprekken onder druk blijven staan, maar helaas ook op de COP.
Dus nogmaals, meneer de Voorzitter, om het samen te vatten: belangrijke stappen vooruit, meer zou beter zijn geweest, en we zullen precies daarvoor blijven pleiten. Hartelijk dank.
