Amsterdam viert en vernieuwt zijn geschiedenis

Ter ere van de 750e verjaardag van de stad heeft een groep onafhankelijke experts de afgelopen maanden de Canon van Amsterdam vernieuwd. Amsterdamse instellingen en docenten konden meedenken. Alleen het laatste venster rest nog… Dat is open voor uw verhaal.

De Canon van Amsterdam is een verzameling van 50 vensters die samen het verhaal van de stad vertellen, van de vroege nederzetting aan de monding van de Amstel tot de moderne en multiculturele metropool. De eerste versie verscheen in 2008 en was bedoeld als overzichtelijke kapstok om geschiedenis te onderwijzen en te verkennen.

Vensters

Elk venster beschrijft een gebeurtenis, ontwikkeling of thema dat belangrijk is geweest voor de stad zoals we die nu kennen. Het idee? Geschiedenis is niet alleen iets uit boeken. Gebeurtenissen uit het verleden beïnvloeden de keuzes die we maken. En wat vroeger gebeurde, vormt de wereld om ons heen vandaag.

Herkenbare stadsgeschiedenis

Stadsarchief Amsterdam beheert de canon en maakt deze toegankelijk voor iedereen. De eerste versie was een overzicht van de stadsgeschiedenis dat zowel breed als herkenbaar was, met aandacht voor iconische gebeurtenissen en plekken zoals het verkrijgen van het Tolprivilege, de aanleg van de Grachtengordel en het Paleis op de Dam.

Vernieuwing

Maar 17 jaar na later is de stad veranderd, en ook onze blik op het verleden. Daarom gaf het college het Stadsarchief de opdracht de canon te herzien. Een onafhankelijke commissie van experts heeft de inhoud vernieuwd, met aandacht voor nieuwe inzichten en maatschappelijke ontwikkelingen.

Arbeidsmigratie

Zo is bijvoorbeeld arbeidsmigratie toegevoegd aan de canon. Amsterdam is altijd al een migrantenstad geweest. In de 20e eeuw kwamen duizenden migranten naar de stad om te werken in de scheepswerven, fabrieken en de groeiende dienstensector. Later volgden gastarbeiders uit landen zoals Turkije en Marokko, en vanaf de jaren 90 nieuwe migranten uit Oost-Europa. Elk van deze groepen voegde zich bij het weefsel van de stad, met hun eigen tradities, gewoonten en verhalen. De stad groeit tenslotte door de mensen die er wonen en werken, vroeger en nu.

Klimaat en water

De impact van klimaatverandering en de rol van water krijgen ook een plek in de nieuwe canon. Best een logisch thema voor een stad die letterlijk op palen en dijken is gebouwd en door de eeuwen heen vaak overgeleverd is geweest aan de grillen van het water. Denk bijvoorbeeld aan de vele stormen die vroeger Oost onder water zetten, en de watersnood van 1960 in Tuindorp. En hoe houd je droge voeten wanneer de zeespiegel stijgt door klimaatverandering?

Uw verhaal in de canon

Ook uw verhaal kan onderdeel van de canon worden. Voor het 50e venster van de canon zijn we namelijk op zoek naar een gebeurtenis, plek, ontwikkeling of herinnering die volgens u daar echt thuishoort. Heeft u een idee voor het laatste venster van de canon? Ga dan naar Doe mee: Venster 50 en dien uw bijdrage in. U kunt uw idee ook indienen bij het Stadsarchief, Vijzelstraat 32.

Platform voor de toekomst

De geschiedenis van Amsterdam verklaart waarom de stad nu is zoals ze is. En hoe haar bewoners, oud en nieuw, bijdragen aan haar verhaal. Dat is ook de reden dat het 50e venster open blijft voor persoonlijke verhalen en perspectieven van Amsterdammers. Zo is de canon niet alleen een overzicht van het verleden is, maar een platform voor het heden en de toekomst.

Digitaal en fysiek te bekijken

De vernieuwde canon is digitaal te bekijken via De Canon van Amsterdam. Vanaf 14 november duikt de canon ook nog eens op in de stad. Op 49 locaties krijgt u via QR-codes direct toegang tot de bijbehorende teksten en podcasts. Voor scholen worden speciale lespakketten ontwikkeld, zodat ook de jongste generatie kan leren over de geschiedenis van hun eigen stad. En vanaf 2026 wordt de canon onderdeel van de vaste tentoonstelling in de Schatkamer van het Stadsarchief.