Onder Amsterdam ligt een verborgen wereld. Weggegooid, vergeten, verstopt. Stadsarcheologen hebben al veel verborgen geheimen blootgelegd. Beelden van 800 archeologische vondsten brengen de verdwenen stad tot leven in het boek Onder/Under Amsterdam.
De resultaten van 70 jaar archeologisch graaf- en speurwerk zijn zorgvuldig geconserveerd en liggen opgeslagen in het archeologisch depot. Amsterdam heeft veel archeologische objecten. Alleen al het bouwen van de Noord/Zuidlijn leverde 700.000 vondsten op.
Archeologie toegankelijk maken
Vanuit de wethouder Archeologie kwam het plan om archeologie voor een ander en breder publiek toegankelijk te maken. Zo kwam de afdeling Monumenten en Archeologie op het idee voor een boek. De internationaal beroemde boekontwerper Irma Boom heeft het gemaakt. Na een bezoek aan het archeologisch depot selecteerde Boom ruim 800 objecten die ze op haar eigen manier op volgorde zette.
Kijkboek
Het boek is een beeldenreeks. Vaak staan er sterke duo’s naast elkaar, zoals een zwarte kam en een speelgoedpistool. Allebei zwart. En er zitten mogelijke rijmen in: het ene beeld verwijst op een speelse manier naar het andere. Zoals het speelgoedpistool naar de kam.
Het Amsterdam van vroeger
De afdeling Monumenten en Archeologie heeft veel interessants te vertellen. Dit boek laat de rijkdom van het Amsterdamse bodemarchief zien. Zo komt het Amsterdam van vroeger heel dichtbij. Je ziet veel herkenbare dingen en je ziet ook voorwerpen die vragen oproepen. Spullen die vroeger gebruikt werden, maar je vraagt je af waarvoor.
124.000 tot 30 jaar geleden
De objecten gaan van 124.000 jaar geleden tot ongeveer 30 jaar geleden. Van een baksteen tot een spaarvarken. Kleurig glas, een speerpunt en de voor-vorige generatie mobiele telefoons: er is van alles te ontdekken.
Ook buiten het oude stadscentrum
De meeste archeologische vondsten komen uit de binnenstad, zoals de 700.000 die gevonden zijn bij de aanleg van de Noord/Zuidlijn. Die lagen vooral in en bij de loop van de oude Amstelstroom. Toch zijn er ook veel vondsten van buiten het oude stadscentrum. Buiten de oude binnenstad had je onder andere kloosters, oude dorpen als Sloten, Osdorp en Sloterdijk, en natuurlijk de oude wegen, zoals de Osdorperweg. Ook daar wordt veel verrassends gevonden.
De stad begrijpen
Het boek werpt een nieuw licht op de Amsterdamse archeologie. Het is een verrassende en speelse kijk. De meeste mensen associëren archeologie met schatgraven. Maar dat klopt niet. Archeologie gaat bijvoorbeeld over kijken. Waarom ligt een voorwerp hier? En waarom op deze diepte? Je leert een plek of stad beter begrijpen door wat de ondergrond je vertelt. En je kunt zien hoe de stad is opgebouwd. Met de grote verzameling van deze spullen voel je je onderdeel van de lange lijn van het verleden, via het heden naar de toekomst.
Onder/Under Amsterdam
Onder/Under Amsterdam is uitgegeven door Hannibal Books en vanaf 25 november 2025 te koop in de boekhandels in Nederland en België of via de website van Hannibal Books. Prijs: € 35,-.
Foto boven artikel: een speelgoedpistool en een kam uit de vorige eeuw
