De voorrangsregels voor sociale huurwoningen in Amsterdam zorgen ervoor dat de verdeling van de woningen vrij goed in balans is. Alle groepen woningzoekenden maken een redelijke kans en kwetsbare groepen krijgen extra steun. Dat blijkt uit onderzoek. Toch snapt niet iedereen de regels. Wat waren de belangrijkste bevindingen?
Het onderzoek werd uitgevoerd door de gemeente, de woningcorporaties, de Federatie Amsterdamse Huurderskoepels (FAH) en Arcade. En ging over de regels waarmee mensen voorrang krijgen op een sociale huurwoning via WoningNet.
Tekort aan woningen
Door het grote tekort aan woningen is het voor iedereen lastig om een sociale huurwoning te vinden. Veel mensen denken dat ze geen kans maken zonder voorrang. En dat er bijna geen woningen aan mensen zonder voorrang worden toegewezen. Dat klopt niet.
Ook een woning zonder voorrang
Gemiddeld wordt 45 procent van de woningen aangeboden zonder dat er sprake is van exclusieve voorrang. Op die woningen kunnen ook mensen zonder voorrang reageren. Als er niemand met de juiste voorrang reageert, dan gaat de woning naar iemand zonder voorrang. In 2024 kregen 720 woningzoekenden zonder enige vorm van voorrang een woning toegewezen.
Evenwichtige verdeling
Uit het onderzoek blijkt ook dat de schaarse sociale huurwoningen redelijk evenwichtig verdeeld worden. Alle groepen maken een redelijke kans, en mensen in kwetsbare posities worden extra geholpen. De regels functioneren in de basis dus goed, en er zijn geen grote wijzigingen nodig.
Passendheidscriteria
Vooral de regels die ervoor zorgen dat een woning past bij iemands inkomen, huishoudensgrootte of beperking, de zogenoemde passendheidscriteria, werken goed. Zo gingen vrijwel alle eengezinswoningen naar gezinnen.
Verbetering mogelijk
Toch vallen er zaken te verbeteren. Uit het onderzoek blijkt namelijk ook dat gezinnen met kinderen nu minder kans maken dan andere groepen. We willen daarom kijken hoe wij deze groep beter kunnen helpen. Voor senioren bestaan juist veel verschillende voorrangsregels, waardoor zij relatief meer kansen hebben. Dat is verstandig. Als ouderen doorstromen naar een kleinere woning, komt er een grotere woning vrij voor een gezin.
Hoe nu verder?
De grootste uitdaging zit in de begrijpelijkheid. Het aantal voorrangsregels is te groot, er is sprake van overlap en de regels zijn vaak te gecompliceerd en onduidelijk. We willen daarom samen met corporaties en huurdersorganisaties kijken of het systeem eenvoudiger kan.
Regelingen schrappen
We gaan onderzoeken of we overlappende of moeilijk uit te leggen regelingen kunnen schrappen. Soms is een regeling overbodig omdat het doel al bereikt is, zoals bij jongerenbinding. Ook gaan we samen met de corporaties de voorrangsregels beter uitleggen. Zo maken we een duidelijker, begrijpelijker systeem waarin elke woningzoekende Amsterdammer weet welke regels er zijn, hoe ze werken en hoe je gebruik kunt maken van voorrang.
