Bijna start de bouw van de woontoren Rotta Nova, naast de Markthal. Maar eerst wacht er nog een spannende klus: het weghalen van een middeleeuwse sluismuur uit de bodem. Deze Zevenhuizersluis werd gevonden bij de opgravingen die de afgelopen jaren zijn gedaan.
Precies gezegd gaat het om een natuurstenen muur van de sluis. ‘Dus niet de sluisdeur, maar de muur van de sluisvliet. Dat is een soort kanaal dat het water buiten de dijk afvoerde naar de Maas’, legt archeoloog Patrick Ploegaert van de gemeente Rotterdam uit. ‘Die muur was een versteviging van de oever. Dat werd gedaan met natuursteen, omdat dat slijtvast was en er mooi uitzag.’
Verrassing
De archeologen vonden deze sluismuur in 2024, bij de opgravingen op de plek waar woontoren Rotta Nova moet komen. ‘Uit historische bronnen was al lang bekend dat hier sluizen lagen’, vertelt Ploegaert. ‘En in de Tweede Wereldoorlog zijn ze ook echt opgegraven, toen de binnenstad nog grotendeels in puin lag na het bombardement. Maar de meeste sluizen zijn toen ook verwijderd. Daarom was het toch nog een verrassing dat we nu deze muur vonden.’
Stukje blijft zitten
Ploegaert zegt dat archeologen dit soort vondsten het liefst in de bodem laten zitten. ‘Want daar blijft het beter bewaard dan wanneer je het eruit haalt. Maar voor de bouw van de Rotta Nova moet deze muur van 19 meter lang en 3 meter hoog er voor het grootste deel uit. Alleen de onderste meter kan blijven zitten. Dat is interessant voor de generaties archeologen na ons. Die hebben dan misschien weer nieuwe technieken en inzichten voor nog beter onderzoek.’
Voorzichtig losbikken
Drie archeologen gaan het werk doen, samen met iemand van het aannemersbedrijf. Hoe gaat dat in zijn werk? ‘We gaan ze stuk voor stuk losbikken, maar wel voorzichtig natuurlijk’, lacht Ploegaert. ‘De stenen zijn zo’n 20 bij 30 tot 40 cm en wegen ongeveer 20 kilo. Toen de muur gebouwd werd, in de 15e eeuw, hadden ze nog geen cement. Ze gebruikten een soort kalkmortel, dat is gelukkig een stuk zachter.’
Herkomst natuursteen
Ondertussen gaan de archeologen nog op zoek naar ‘steenhouwersmerken’. ‘Een soort kwaliteitskeurmerk dat de steenhouwers destijds in hun stenen aanbrachten. We weten al dat dit natuursteen uit België kwam, maar zo’n merk vertelt hopelijk meer details over de herkomst.’
De stenen worden tijdelijk opgeslagen op een locatie van de gemeente. De bedoeling is om ze op een mooie manier opnieuw te gebruiken bij Rotta Nova. Op welke manier is nog niet duidelijk; daar gaat de gemeente zich de komende jaren over buigen.
Naam
De sluis heeft de naam Zevenhuizersluis. ‘In de middeleeuwen moesten alle kleine plaatsen aan de Rotte meebetalen aan de sluizen’, zegt Ploegaert. ‘In ruil werden de sluizen vernoemd naar deze ‘ambachten’. Deze was toevallig vernoemd naar het ambacht Zevenhuizen.’
De werkzaamheden duren naar verwachting van woensdag 18 tot en met vrijdag 20 maart. Daarna is het archeologisch onderzoek definitief afgerond. De opgraving duurde een half jaar. Daarbij werden behalve de sluizen tal van andere vondsten gedaan, zoals botten, aardewerk, leer en metaal.