De Consensusrijkswet gaat hand in hand met de Landsverordening waarborging houdbare overheidsfinanciën (Lwho). Dit is een wet van het land Aruba zelf waarin de normen voor de Arubaanse overheidsbegroting zijn opgenomen. Deze normen zijn gebaseerd op richtlijnen van het Internationaal Monetair Fonds en dragen bij aan het in balans houden van de uitgaven.
Staatssecretaris Van Marum van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: “Dat er nu een wetsvoorstel ligt, markeert een belangrijke stap in de samenwerking tussen Aruba en Nederland. Het is een voorbeeld van hoe goed en constructief samenwerken kan leiden tot een resultaat waar iedereen trots op kan zijn. Met aandacht en respect voor elkaars standpunten, hebben we een voorstel voor een Consensusrijkswet die in het belang is van beide landen. Aruba neemt verantwoordelijkheid voor het financieel beheer en krijgt meer ruimte voor het doen van investeringen in bijvoorbeeld onderwijs, zorg en economie.”
Minister-president Eman: “Het afronden van deze afspraak is een belangrijke investering van Aruba in haar betrouwbaarheid. Een betrouwbaarheid die de basis moet vormen voor een bestendigde relatie binnen ons Koninkrijk, met een hernieuwde visie gericht op strategische samenwerking in het nastreven van het Gemeenschappelijk Goed van Aruba, Nederland en het gehele Koninkrijk.”
Begrotingsnormen
De Consensusrijkswet houdbare overheidsfinanciën Aruba regelt de normen voor het bereiken en behouden van houdbare overheidsfinanciën. Ook regelt het de wijze waarop de Rijksministerraad toezicht houdt op de overheidsfinanciën van Aruba. Het College Aruba financieel toezicht (CAft) blijft in het kader van het financieel toezicht zowel Aruba als de Rijksministerraad adviseren. Deze adviserende rol is tijdelijk van aard en vervalt als Aruba aan de normen voldoet. Een door Aruba in te stellen Begrotingskamer zal dan de rol van het CAft overnemen.
Lagere rente op leningen
De Consensusrijkswet biedt veel voordelen aan Aruba. Zo gaat Aruba op termijn een lagere rente betalen voor de leningen die ze zijn aangegaan bij Nederland tijdens de Covidpandemie en is Nederland bereid om leningen die Aruba heeft op de Amerikaanse kapitaalmarkt te herfinancieren. De bespaarde rente kan Aruba vervolgens besteden aan investeringen in eigen land. Daarnaast wordt het voor Aruba mogelijk om gebruik te maken van de gunstige voorwaarden die Nederland heeft bij het inschrijven op leningen. Op deze manier wordt het voor Aruba mogelijk om tegen een lagere rente kapitaal te lenen voor het doen van publieke investeringen. Dit houdt de schuldenlast van Aruba beperkt.
Aruba neemt daarnaast aanvullende bepalingen op in de eigen, nationale regelgeving. Zo zal Aruba bij de in werking treding van de Consensusrijkswet een eigen Begrotingskamer instellen, als adviseur van de Arubaanse Staten en de regering. Bij het vervallen van de Consensusrijkswet zal de Begrotingskamer de positie van het CAft overnemen. Wijziging of vaststelling van de nationale regelgeving kan alleen met instemming van de Rijksministerraad. In het voorstel voor de Consensusrijkswet is opgenomen dat de werking van de wet gedurende de looptijd iedere vijf jaar wordt geëvalueerd.