Een kiezer moet vrij zijn om te kiezen hoe hij zijn stemrecht gebruikt. Als iemand niet zelf kan stemmen tijdens verkiezingen, kan hij iemand anders vragen om namens hem te stemmen, een volmacht geven. Het is belangrijk dat het initiatief voor het geven van een volmacht altijd van de kiezer zelf komt. Ronselen van volmachtstemmen gaat tegen dit principe in, omdat degene die volmachten werft het initiatief neemt in plaats van de kiezer. Het is lastig gebleken om dit effectief aan te pakken en te bestraffen, zoals onderzoek van de Kiesraad heeft aangetoond. Daarom stelt het kabinet voor om de wet aan te passen, het ronselen van volmachtstemmen strafbaar te maken en de straffen te verzwaren.
De omschrijving van het strafbare feit wordt geactualiseerd in het wetsvoorstel. Momenteel is deze gebaseerd op traditionele vormen van ronselen, zoals persoonlijk volmachten verzamelen van deur tot deur. Met het nieuwe voorstel vallen ook moderne vormen van ronselen hieronder, zoals online groepen aanspreken om volmachten af te geven of via sociale media oproepen plaatsen.
Minister De Jonge: “Het huidige artikel is niet meer toereikend en richt zich op methoden waarbij systematisch volmachten worden verzameld door huisbezoeken. Tegenwoordig ligt het risico meer bij online oproepen, die niet altijd systematisch of persoonlijk zijn, maar wel laagdrempelig en daarmee schadelijk voor onze democratie. Met de aanscherping van de wet willen we het grijze gebied duidelijker maken.”
Na behandeling in de Tweede Kamer zal het wetsvoorstel doorgaan naar de Eerste Kamer. Als alles volgens plan verloopt, kan de wet naar verwachting op 1 juli 2025 van kracht worden.