Minister De Jonge: “Verkiezingen vormen de basis van onze democratie. Voor veel kiezers is zelfstandig een stem uitbrengen niet vanzelfsprekend, terwijl de wens om zélf te kunnen stemmen wel groot is. Dat geldt bijvoorbeeld voor kiezers die moeite hebben met lezen of een licht verstandelijke beperking hebben. Door mogelijk te maken dat zij een stembureaulid om hulp kunnen vragen, zorgen we dat zij gemakkelijker zelf van hun stemrecht gebruik kunnen maken.”

Het wetsvoorstel maakt het mogelijk dat kiezers die hulp in het stemhokje willen, bijgestaan worden door een stembureaulid. Mensen met een fysieke beperking behouden tevens het recht om iemand van hun keuze mee te nemen voor hulp in het stemhokje. Dit kan een stembureaulid zijn, maar ook een familielid of kennis.

Sommige belangenorganisaties die geconsulteerd werden over het wetsvoorstel wilden dat er dezelfde regeling zou gelden voor alle kiezers. Echter heeft de minister besloten dat voor mensen met een fysieke beperking een aparte regeling geldt ten opzichte van anderen die hulp in het stemhokje willen. Het wetsvoorstel voorziet in hulp in het stemhokje door een stembureaulid voor iedereen die erom verzoekt. Deze hulp zorgt ervoor dat kwetsbare kiezers niet onder druk gezet worden om anders te stemmen dan zij zelf willen. Een stembureaulid speelt namelijk een neutrale rol in het verkiezingsproces. Tegelijkertijd mag het nieuwe wetsvoorstel geen belemmering vormen voor kiezers met een fysieke beperking. Daarom behouden zij het recht om iemand van hun keuze mee te nemen voor hulp in het stemhokje.

Het wetsvoorstel Bijstand in het stemhokje is in lijn met het VN-verdrag Handicap en de wens van verschillende organisaties, zoals het College voor de Rechten van de Mens, om hulp in het stemhokje toegankelijk te maken voor een bredere groep mensen. De Kiesraad adviseerde eerder om bijstand door een stembureaulid mogelijk te maken voor kiezers met een verstandelijke beperking.

Oorspronkelijk was het plan om eerst een proef uit te voeren met hulp in het stemhokje in enkele gemeenten, maar eerder dit jaar informeerde de minister de Tweede Kamer dat hij een wetsvoorstel zal indienen om dit direct landelijk te regelen. Op die manier kunnen mensen die behoefte hebben aan deze hulp deze eerder ontvangen in het stemhokje.

Het wetsvoorstel wordt momenteel verder uitgewerkt. Het is de bedoeling om het wetsvoorstel na de zomer voor te leggen aan de Raad van State ter advisering. Vervolgens zal het voorstel voorgelegd worden aan de Tweede Kamer en de Eerste Kamer. De intentie is dat het wetsvoorstel van kracht wordt vanaf de gemeenteraadsverkiezingen in 2026.

Bekijk hier de Kamerbrief bij Hoofdlijnen wetsvoorstel bijstand in het stemhokje.