Judith Uitermark, minister van BZK: “Burgemeesters zijn het gezicht van een gemeente en vervullen een cruciale rol in het openbaar bestuur. Het is een unieke manier om onderdeel te zijn van een gemeenschap en hieraan bij te dragen. Tegelijk is het uitdagend en stelt het hoge eisen. Ik heb dan ook grote waardering voor alle zittende en toekomstige burgemeesters en ik vind het belangrijk dat het ambt aantrekkelijk blijft. Bovendien zijn er nu nog weinig vrouwelijke burgemeesters en is het goed als vrouwen vaker solliciteren. Daar zal ik me dan ook actief voor blijven inzetten.”
Sollicitanten burgemeestersvacatures
In de periode tussen periode tussen 2016 en 2023 daalde het gemiddelde aantal sollicitanten per burgemeestersvacature van 30 naar 18. Het ministerie van BZK heeft daarop aan onderzoekers van de Universiteit Leiden en Universiteit van Amsterdam gevraagd deze dalende trend te onderzoeken. Het onderzoeksrapport: ‘Wie wil er nog burgemeester worden?’, geeft een genuanceerd beeld van de factoren die invloed hebben op het aantal sollicitanten voor een vacature. Zo blijkt dat de krapte op de arbeidsmarkt die er in het algemeen is, ook in grote mate van invloed is op burgemeestersvacatures. Daarnaast was het aantal sollicitanten in 2016 uitzonderlijk hoog. In 2024 is het aantal sollicitanten overigens weer wat gestegen. Per vacature reageerden er gemiddeld 21 kandidaten in 2024 ten opzichte van 18 in 2023.
Aantrekkelijkheid van het burgemeestersambt
Hoewel de lichte stijging in het aantal sollicitanten zorgt voor enige geruststelling, zijn er de afgelopen jaren ook enkele burgemeestersprocedures gestopt vanwege te weinig geschikte kandidaten. Daarmee loopt een gemeente vertraging op in het succesvol afronden van de procedure om een nieuwe burgemeester te vinden. Daarom is het van belang dat zich zoveel mogelijk verschillende kandidaten aandienen. Het aantrekkelijk houden om te solliciteren op een burgemeestersvacature, gaat gepaard met zorgen voor een goede rechtspositie en ondersteuning bij bijvoorbeeld uitingen van agressie en intimidatie. De onderzoekers geven aan dat groeiende veiligheidsrisico’s geen direct effect hebben op het totaal aantal sollicitanten. Tegelijkertijd constateren ze wel dat deze factor de ambitie bij vrouwen vermindert, terwijl dat bij mannen andersom is. Judith Uitermark: “Er zijn nog steeds minder vrouwen dan mannen burgemeester. De komende tijd bekijkt het ministerie van BZK samen met commissarissen van de Koning en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters welke maatregelen er specifiek nodig zijn om het ambt aantrekkelijk te houden.