Prof.dr. Wouter Veenendaal, bijzonder hoogleraar Koninkrijksrelaties en universitair hoofddocent vergelijkende politicologie aan de Universiteit Leiden hield op maandag 10 maart zijn oratie. Veenendaal hield deze inaugurele rede als houder van de leerstoel Democratische Vertegenwoordiging in het Koninkrijk. Deze leerstoel is vorig jaar ingesteld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Onderzoek-agenda

Tijdens zijn oratie getiteld ‘Op voet van gelijkwaardigheid?’ ging Veenendaal dieper in op de verschillende onderdelen van zijn onderzoek-agenda als leerstoelhouder. Veenendaal heeft voor de leerstoel 2 doelen gesteld: het borgen en uitbreiden van onderzoek naar het Koninkrijk en de Koninkrijksrelaties, en het bevorderen van de samenwerking op het gebied van onderzoek en onderwijs met universiteiten en wetenschappers op de Caribische eilanden. Om aan het laatste doel vorm te geven is Veenendaal bezig met de werving van 3 lokale onderzoeksassistenten op Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Zij zullen in de komende jaren samen met hem het onderzoek gaan uitvoeren als koninkrijk-breed onderzoeksteam.

4 onderzoekslijnen

Tijdens zijn oratie gaf Veenendaal uitleg over de 4 onderzoekslijnen van zijn leerstoel, die hij in de komende jaren hoopt te gaan uitzetten. Deze zijn: politiek en democratie op de Caribische eilanden in het Koninkrijk zelf; democratische vertegenwoordiging van de Caribische eilanden in het Koninkrijk; de beleving van de Koninkrijksrelaties in Europees Nederland; en vergelijkend onderzoek naar andere non-soevereine gebieden.

Opinieonderzoek

Tijdens zijn rede maakte Veenendaal bovendien de eerste resultaten bekend van een opinieonderzoek dat hij in aanloop naar zijn oratie liet uitvoeren onder Europese Nederlanders. Het onderzoek werd afgenomen onder het gerenommeerde LISS panel van de Universiteit van Tilburg. Ongeveer 2700 mensen deden mee aan dit onderzoek en beantwoordden diverse kennis- en opinievragen over het Koninkrijk. Het is de eerste keer dat in Nederland een opinieonderzoek op deze schaal over het Koninkrijk werd gehouden.

Positiever beeld

De resultaten van het opinieonderzoek laten zien dat Europese Nederlanders weinig over het Koninkrijk en de Koninkrijksrelaties weten. Slechts minder dan een kwart zegt er bekend mee te zijn. Toch hebben zij een positiever beeld van de Koninkrijksrelaties dan vaak wordt gedacht. Zo is een meerderheid van mening dat inwoners van de eilanden vrij naar Nederland mogen blijven verhuizen en dat Nederland een morele plicht heeft om voor de eilanden te zorgen. De grootste groep vindt ook dat Nederland de eilanden financieel moet ondersteunen en dat inwoners van Caribisch Nederland dezelfde sociale voorzieningen moeten hebben als in Europees Nederland.

Veel ceremonieel

Formeel diende de oratie voor Veenendaal als de aanvaarding van zijn functie als nieuw benoemde bijzonder hoogleraar. Een oratie is een belangrijk evenement met veel ceremonieel. Zoals gebruikelijk werd de oratie bijgewoond door andere hoogleraren, allen gekleed in een toga.

Begeleidingscommissie

De begeleidingscommissie voor de leerstoel, ook wel het curatorium genoemd, bestaat uit voorzitter Marja Spierenburg, professor antropologie van duurzame ontwikkeling en bestaansmiddelen aan de Universiteit Leiden, Gert Oostindie, emeritus hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden, Tom Louwerse, universitair hoofddocent politicologie en onderzoeksdirecteur van het Instituut Politieke Wetenschap van de Universiteit Leiden en Saskia de Reuver, Directeur Koninkrijksrelaties Landen van het ministerie van BZK.

Kennisontwikkeling

De Reuver feliciteerde Veenendaal namens het directoraat-generaal Koninkrijksrelaties van het ministerie van BZK. De leerstoel die Wouter Veenendaal bekleedt is heel belangrijk voor de kennisontwikkeling in en over het Koninkrijk. Het is mooi om te zien dat Wouter deze opgave met zoveel enthousiasme en professionaliteit oppakt.