In 2020 diende Nederland bij het EHRM de statenklacht in, over de verantwoordelijkheid van Rusland voor het neerhalen van vlucht MH17 op 17 juli 2014 boven het oosten van Oekraïne. Alle 298 inzittenden kwamen om, onder wie 196 Nederlanders.
De uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM)
Het is de 2e keer in korte tijd dat er op internationaal niveau is vastgesteld dat Rusland het internationaal recht heeft geschonden door het neerhalen van vlucht MH17. Het EHRM stelde Nederland in het gelijk over 4 mensenrechtenschendingen door Rusland, vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens:
- Rusland is verantwoordelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 en de dood van alle inzittenden (Artikel 2 – recht op leven, materieel).
- Rusland heeft geen adequaat eigen onderzoek gedaan en onvoldoende meegewerkt aan verzoeken om informatie van Nederland en het Joint Investigative Team (Artikel 2 – recht op leven, procedureel).
- Het gebrek aan medewerking van Rusland en het blijven ontkennen van iedere betrokkenheid bij het neerhalen van vlucht MH17, veroorzaakt extra leed voor de nabestaanden (Artikel 3 – verbod van foltering en onmenselijke behandeling).
- Rusland heeft geen rechtsmiddelen beschikbaar gesteld voor de nabestaanden (Artikel 13 – recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel).
Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp: ‘De uitspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is glashelder: Rusland is verantwoordelijk voor het neerhalen van vlucht MH17 en de dood van alle inzittenden, onder wie 196 Nederlanders. Wat we al die tijd al wisten en voelden is nu nogmaals bevestigd. Een belangrijke stap naar gerechtigheid.
Ook is Rusland verantwoordelijk voor het extra leed veroorzaakt voor de nabestaanden door ontkenning en gebrek aan medewerking. Niets kan dit leed en verdriet wegnemen, maar ik hoop dat de uitspraak een gevoel van gerechtigheid en erkenning biedt.’
Vervolgstappen
De procedure bij het EHRM is tot nu toe gericht geweest op het vaststellen van de mensenrechtenschendingen. Nu de schendingen zijn vastgesteld, kan het EHRM de gevolgen van die schendingen vaststellen en een schadevergoeding bepalen. In deze vervolgprocedure zal Nederland in nauw contact blijven met de nabestaanden over deze eventuele schadevergoeding.