Tijdens de NAVO-top in Vilnius in 2023 hebben de bondgenoten belangrijke afspraken gemaakt om Oekraïne te ondersteunen en het bondgenootschap te versterken, gezien de toenemende Russische dreiging. Op de recente bijeenkomst hebben de NAVO-ministers van Defensie deze afspraken verder toegelicht. Nederland gaat samen met onder andere het Verenigd Koninkrijk, Letland en Oekraïne een nieuwe drone-coalitie vormen, die ervoor moet zorgen dat Oekraïne voorop blijft lopen in drone-technologie op het slagveld.

Bovendien heeft de minister, samen met dertien andere collega’s, waaronder vertegenwoordigers van de Verenigde Staten en Duitsland, een overeenkomst ondertekend voor een nieuwe luchtverdedigingscoalitie. Dit initiatief heeft als doel Oekraïne te voorzien van een krachtige en moderne luchtverdediging.

Beide coalities zijn bedoeld om Oekraïne op zowel kortere als langere termijn te ondersteunen in de strijd tegen de Russische agressie, terwijl ze tegelijkertijd bijdragen aan de opbouw van een moderne en effectieve krijgsmacht. Dit moet Oekraïne in staat stellen om ook in de toekomst geloofwaardige afschrikkingscapaciteiten op te bouwen.

Op de NAVO-defensiebijeenkomst zijn ook stappen gezet om het bondgenootschap te versterken. Nederland heeft twee intentieverklaringen ondertekend voor de gezamenlijke aanschaf van munitie en raketten. Dit houdt in dat de betrokken partners samenwerken met de industrie om de inkoop van munitie en raketten te versnellen. Deze voorstellen worden momenteel verder uitgewerkt.

Een belangrijk onderwerp was de samenwerking met de industrie om de capaciteiten van de NAVO op korte en middellange termijn te versterken. De minister benadrukte daarbij het belang van goede coördinatie met de EU, wat breed wordt gedragen binnen de NAVO. Een voorbeeld hiervan is de gezamenlijke productie van Amerikaanse Patriot anti-luchtdoelraketten in Europa, waarbij Duitsland, Nederland, Roemenië en Spanje hun behoeften bundelen voor de aanschaf van 1.000 raketten die onder licentie worden geproduceerd.

Een essentieel aspect van de toekomstgerichte strategie van de NAVO is de afspraak dat alle bondgenoten minimaal 2% van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie moeten besteden, de zogenaamde ‘Defence Investment Pledge’. Tijdens de bijeenkomst werd deze aanzienlijke verhoging van de defensiebestedingen door alle bondgenoten besproken. Nederland investeert dit jaar 1,95% van zijn bbp in defensie. Om na 2025 op de 2%-norm uit te komen, is er jaarlijks een extra investering van € 2 miljard nodig.

De Zweedse minister van Defensie was als gast aanwezig op de bijeenkomst in Brussel. Minister Ollongren heeft zich uitgesproken voor een snelle toetreding van Zweden tot het NAVO-bondgenootschap. Nu Turkije ook zijn goedkeuring voor de toetreding heeft gegeven, vindt de minister het belangrijk dat de ratificatieprocedure zo snel mogelijk wordt afgerond. De toetreding van Zweden zal het bondgenootschap versterken en bij dragen aan een veiligere Europese omgeving.

Tijdens de NAVO-bijeenkomst is ook het strategische partnerschap en de militaire samenwerking met Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk opnieuw bevestigd. De minister heeft met de Franse minister van Defensie, Sébastian Lecornu, een intentieverklaring ondertekend, waarin onder andere de uitbreiding van cybersecurity wordt besproken.

Met de Britse minister Grant Shapps heeft minister Ollongren een vernieuwde Joint Vision Statement ondertekend. Nederland heeft een lange geschiedenis van defensiesamenwerking met zowel Frankrijk als het Verenigd Koninkrijk. In deze overeenkomsten worden concrete doelstellingen en ambities geformuleerd om de samenwerking op strategisch, operationeel en tactisch niveau in de komende jaren verder te versterken, wat bijdraagt aan de trans-Atlantische en Europese veiligheid.