Staatssecretaris Mariëlle Paul (Funderend Onderwijs en Emancipatie): “Gepest worden of je op een andere manier onveilig voelen op school laat diepe sporen na. Dat zijn soms trauma’s voor het leven. Leren gaat dan niet meer. Daarom moeten we er alles aan doen om dit te voorkomen en anders snel op te lossen. Op veel scholen gaat het gelukkig goed, maar ik wil alles aangrijpen om ervoor te zorgen dat álle leerlingen en onderwijspersoneel veilig naar school kunnen gaan. Deze wet gaat daarbij helpen.”

Scholen zijn nu al verplicht om te zorgen voor een veilige leeromgeving. Ze moeten hiervoor beleid hebben en uitvoeren en jaarlijks de veiligheid van leerlingen monitoren. Ook zijn ze verplicht een coördinator voor het anti-pestbeleid te hebben en een aanspreekpunt bij pesten. Daarnaast bestaat er in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs, het mbo en hoger onderwijs al een meld-, overleg- en aangifteplicht bij signalen van seksueel misbruik van minderjarigen. Personeelsleden moeten signalen van seksueel misbruik van een leerling of student door een personeelslid of vrijwilliger, melden bij het school- of instellingsbestuur.

Omdat het nog niet overal goed genoeg gaat, zet het wetsvoorstel hierin verdere stappen. Voor een veilige schoolcultuur is het allereerst belangrijk om al aan de voorkant om beter zicht te krijgen op onveiligheid, zodat scholen sneller actie kunnen ondernemen als het misgaat of onveilige situaties zelfs kunnen voorkomen. Daarom wordt de bestaande leerlingmonitor, waarin de veiligheid voor leerlingen wordt uitgevraagd, uitgebreid met vragen over specifieke vormen van onveiligheid, zoals pesten. Daarnaast wordt het voor scholen verplicht om veiligheidsincidenten te registreren. Ernstige incidenten moeten zij ook melden bij de Inspectie van het Onderwijs.

Om vervolgens sneller te kunnen ingrijpen, wordt ook de meld- en overlegplicht uitgebreid. Ten eerste moet onderwijspersoneel voortaan niet alleen bij signalen van seksueel misbruik, maar ook bij signalen van seksuele intimidatie een melding maken bij het schoolbestuur. Daarnaast moeten ook signalen van seksueel misbruik en seksuele intimidatie van meerderjarige leerlingen en studenten voortaan gemeld worden. Het school- of instellingsbestuur moet over die melding met de vertrouwensinspectie in overleg gaan.

Om slachtoffers vervolgens beter te kunnen helpen en begeleiden, worden scholen ook verplicht voortaan 2 vertrouwenspersonen te hebben - zowel iemand die binnen de school werkt als iemand erbuiten. Leerlingen, personeel én ouders krijgen daarmee een plek waar ze terecht kunnen voor advies en ondersteuning als zij onveiligheid ervaren. En omdat een open gesprek over veiligheid essentieel is voor goed veiligheidsbeleid, moeten scholen hun veiligheidsbeleid jaarlijks evalueren.

Het wetsvoorstel is op enkele punten aangepast na advies van de Raad van State. De nieuwe wetgeving wordt nu eerst besproken met de Tweede Kamer en vervolgens met de Eerste Kamer. Het streven is dat de nieuwe wet vanaf schooljaar 2026-2027 van kracht wordt. Scholen die er nu al mee aan de slag willen kunnen voor ondersteuning terecht bij Stichting School & Veiligheid.